标题：การพัฒนารูปแบบการป้องกันโรคไข้เลือดออกในชุมชนนาชะอัง จังหวัดชุมพร (The Development of a Dengue Hemorrhagic Fever Prevention Modelin Nacha-Ung Community, Chumphon Province, Thailand)
摘要： The purpose of this participatory action research was to develop a Dengue hemorrhagic Fever (DHF) prevention model in accordance with actual circumstances and causes. The method employed involved observation, in-depth interviewing, focus groups and evaluation index of mosquito larvae. The 20 participants of the health network group in Nacha-ung community undertook workshops, training, brainstorming, group discussion, case study. The results were as follows: the procedures of DHF prevention required nine steps. These included 1) preparing research assistants, selection of the study site and a health connection network in the community, and investigation of the context of the study community; 2) visiting an existing community where people have operated an efficient and sustainable DHF prevention; 3) setting up a workshop to improve knowledge about DHF for the health network groups in the community, conducting SWOT analysis, and project planning by AIC technique approach; 4) developing the health network in the community to develop strong teamwork attitudes and relationship; 5) organizing a health education program with outreach to the people in community about DHF prevention and knowledge control which includes awareness of causes of the problem; 6) evaluating the project; 7) revising plans by scheduling and promoting award programs for healthy homes; 8) conducting a healthy homes award; and 9) summative evaluation and development of the DHF prevention model. In addition, the result of this study could lead to potential development of a health network group and co-operation among community leaders, health care providers, and health network groups. It was found that this DHF prevention model was effective to empower people to plan solutions to community problems collectively. Key words: diseases prevention model, Dengue Hemorrhagic Fever, participatory model development in community บทคัดย่อ วิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในครั้งนี้ มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อ พัฒนารูปแบบการป้องกันโรคไข้เลือดออกในชุมชนที่สอดคล้องกับสภาพการณ์และสาเหตุที่แท้จริง ในพื้นที่หมู่ที่ 8 ตำบลนาชะอังซึ่งมีกลุ่มเครือข่ายสุขภาพในชุมชนทำหน้าที่เป็นผู้ช่วยวิจัย และผู้ให้ข้อมูล จำนวน 20 คน ได้เข้าร่วมรับการพัฒนาโดยการประชุมเชิงปฏิบัติการการฝึกอบรม การระดมความคิด การอภิปรายกลุ่ม กรณีศึกษา และการบรรยาย ผู้วิจัยเก็บรวบรวมข้อมูลโดยการสังเกต การสัมภาษณ์เชิงลึก การสนทนากลุ่ม และการประเมินดัชนีชี้วัดลูกน้ำยุงลาย ผลการวิจัยพบว่าการพัฒนารูปแบบการป้องกันโรคไข้เลือดออกในชุมชนมีกระบวนการปฏิบัติงาน 9 ขั้นตอน คือ 1) การเตรียมการก่อนการวิจัยโดยการเตรียมผู้ช่วยวิจัย การคัดเลือกชุมชนและเครือข่ายสุขภาพในชุมชนและการศึกษาบริบทของชุมชน 2) การศึกษาดูงานในพื้นที่ที่มีการดำเนินงานป้องกันไข้เลือดออกที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน 3) การประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อพัฒนาความรู้เรื่องไข้เลือดออกของกลุ่มเครือข่ายสุขภาพในชุมชน การวิเคราะห์สวอท และร่วมสร้างแผนงานโครงการด้วยเทคนิคเอไอซี 4) การพัฒนาเครือข่ายสุขภาพในชุมชนด้านมนุษยสัมพันธ์และการสร้างเจตคติในการทำงาน 5) การจัดกิจกรรมโครงการสร้างกระแสเผยแพร่ความรู้การควบคุมป้องกันโรคไข้เลือดออก และโครงการรณรงค์กำจัดต้นเหตุของการเกิดโรคไข้เลือดออก 6) การประเมินผลโครงการ 7) การปรับปรุงแผนและกำหนดกิจกรรมการประกวดบ้าน 8) การจัดกิจกรรมการประกวดบ้าน และ 9) การประเมินผลการพัฒนารูปแบบการป้องกันโรคไข้เลือดออกในชุมชน และผลจากการวิจัยครั้งนี้ ทำให้เกิดการพัฒนาศักยภาพของกลุ่มเครือข่ายแกนนำสุขภาพในชุมชน เกิดการมีส่วนร่วมและการประสานการทำงานของผู้นำชุมชน เจ้าหน้าที่สาธารณสุข และเครือข่ายสุขภาพในชุมชน ในการร่วมกันวางแผน แก้ไขปัญหาสุขภาพของชุมชน ส่งผลให้เกิดพลังในชุมชนที่สามารถร่วมกันป้องกันโรคไข้เลือดออกในชุมชนได้ต่อไป คำสำคัญ: รูปแบบการป้องกันโรค, โรคไข้เลือดออก, รูปแบบการพัฒนาในชุมชน
