摘要：مقدمه نيازسنجی جزو جدايی‌ناپذير برنامه‌ريزی آموزشی و نظام به‌سازی منابع انسانی محسوب می‌شود. اين مطالعه به منظور بررسی ويژگی‌های يک الگوی نيازسنجی مطلوب و نيز مناسبترين شرايط اجرايی، زمانی، مکانی و کاربردی‌ترين الگوهای نيازسنجی از نظر مديران و کارشناسان در سيستم بهداشت و درمان انجام شده است.روش‌ها اين پژوهش يک مطالعه توصيفی- پيمايشی است که در آن 63 نفر که شامل 32 نفر مديران و معاونان شبکه‌ها و 31 نفر کارشناسان ستادی و بهداشتی شبکه‌های بهداشتی و درمانی در سطح استان اصفهان در سال 1381 به روش سرشماری مورد بررسی قرار گرفتند. اطلاعات از طريق پرسشنامه‌ای که روايی آن از طريق روايی محتوی و پايايی آن با روش آزمون مجدد تأييد شده بود، جمع‌آوری گرديد. داده‌ها با نرم‌افزار SPSS و با روش‌های آماری به صورت توزيع فراوانی و آزمون مجذور کای مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت.نتايج برای نيازسنجی خواسته‌های بهداشتی جمعيت تحت پوشش، الگوهايی مناسب هستند که دارای اين ويژگی‌ها باشند: مفهوم نياز را به عنوان فاصله بين وضع موجود و مطلوب و نيز به عنوان برداشت ترکيبی بسنجد؛ منابع تعيين نياز جامعه، اهداف و ارزش‌هايشان باشند؛ از ابزارهايی نظير مشاهده مستقيم و پرسشنامه استفاده شود؛ شناسايی نيازها در سطح شهرستان انجام شود، ملاک تعيين الگوها ميزان مشارکت جمعيت باشد؛ مناسبترين شرايط زمانی نيازسنجی در چند مرحله و مناسبترين شرايط مکانی تجمع نمايندگان مردم در يک مکان خاص باشد؛ مناسب ترين شرايط اجرايی تجمع نمايندگان در يک مکان خاص و تکنيک دلفی و کاربردی‌ترين الگوها، الگوهای ترکيبی و الگوهای هدف- محور باشد.بحث نيازسنجی آموزشی، اولين و اساسی‌ترين گام در برنامه‌ريزی آموزشی سيستم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و تعيين نيازها بر اساس الگوها و تکنيک‌های دقيق، می‌تواند اثربخشی و کارايی برنامه‌ريزی اين سيستم را افزايش دهد. بنابراين، پيشنهاد می‌شود الگوهای مناسب نيازسنجی به مديران و کارشناسان بهداشتی آموزش داده شود.
其他摘要：Introduction. Need Assessment is an inseparable element of educational planning and optimization of human resources. Identifying educational needs can increase the efficacy of educational plans. The goal of this research was to investigate the characteristics of an appropriate need assessment model and also determine the most applicable need assessment models according to the viewpoints of health directors and experts in Isfahan University of Medical Sciences and Health services. Methods. In this descriptive-qualitative research 32 health directors and their assistants and 31 staff experts of Health Networks in Isfahan were studied. The data were collected through a questionnaire whose validity was confirmed by content validity and its reliability by test-re-test. Then the data were analyzed by SPSS software using frequency distribution and Ch2 test. Results. The proper patterns for need assessment of the understudy population have the following characteristics: They define need as the distance between existing and desired situation, consider society, goals and its values as need assessment sources, use direct observation and questionnaire as need assessment tools, recognize need in municipality, consider the participation rate of the population as the criterion for determination of the model, apply need assessment timing in several steps, gather people representatives at special places as the most suitable location, use Delphi method as the most suitable executive method, apply purpose axis patterns and compositional patterns as the most applicable models. Conclusion. Educational need assessment is the first and most essential step in educational planning for medical education, and health and therapeutic system. Determining the needs based on precise patterns and techniques can increase the effectiveness and quality of planning in this system. It is recommended to train health directors and experts regarding suitable need assessment models.
