摘要：مؤسسه. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکي مقدمه. گرچه برنامه خودگردانی بيمارستانها از اوايل دهه 1980 ميلادی در برخی کشورهای صنعتی (مانند دانمارک و فرانسه) و در حال توسعه (مانند غنا ؛ اندونزي؛ کنيا و زيمبابوه) آغاز گرديده ولی با کمال تعجب در مورد چگونگی بازده اين روش مديريتی بخصوص در بيمارستانهای آموزشی مطالعات بسيار محدودی در دنيا انجام شده است.از آنجا که معيارهای ارزيابی اثرات خودگردانی را ميتوان در عواملی همچون کارائي؛ رعايت عدالت در ارائه خدمات درماني؛ مسئوليت پذيری در قبال جامعه و کيفيت ارائه خدمات خلاصه نمود؛ مديريت خودگردان بيمارستانها اصولا با اهدافی نسبتا متناقض روبرو ميباشد که با اضافه شدن بحث آموزش بر پيچيدگی مسئله افزوده ميگردد. روشها. اين مطالعه در دو بخش انجام گرديده است: 1- مروری بر تجربيات ساير کشورها 2- بررسی نتايج نظر سنجی از روسای دانشکده های پزشکی و اعضای هيئت علمی سراسر کشور در سال 1380. در مورد اثرات خودگردانی در بيمارستانهای آموزشی مطالعه گروه محققين دانشگاه هاروارد در کشورهای غنا و زيمبابوه که در سال 1997 و با توجه به چهار معيار فوق و از طريق جمع آوری اطلاعات؛ مصاحبه و آناليز انجام شده مورد بررسی قرار ميگيرد و چهار عملکرد مديريتی مشتمل بر نقش دولت؛ مديريت کلي؛ مالی و مديريت منابع انسانی ارزيابی ميگردد. يافته ها. نتيجه مطالعه اين محققين نشان ميدهد که اهداف فوق در بيمارستانهای آموزشی به درستی محقق نشده است. ابهام در تعيين و ترسيم دقيق اهداف طرح و الويت ها؛ تداخل مديريتی و ضعف قدرت تصميم گيری ؛ محرک ناکافی برای تغيير نگرش و عملکرد پرسنل ؛ پايين بودن ضريب اشغال تخت و افزايش تدريجی بودجه دريافتی مستقيم از دولت از جمله مهمترين مشکلات اجرائی طرح خودگردانی در بيمارستانهای آموزشی اين دو کشور بود.بر اساس نظر سنجی فوق الذکر در کشور ما نيز ابعاد منفی و متعدد ديگری مورد توجه قرار گرفت که اهم آنها شامل: آموزش پزشکی فرايندی نيروبر و سرمايه بر است و اصولا نميتواند سودآوری کوتاه مدت داشته باشد؛ اين مسئلا با روح خودگردانی در تضاد واضح است؛ نقش دانشکده ها و معاونين آموزشی در اين بيمارستانها تضعيف شده است؛ اعضای هيات علمی بيشتر وقت خود را صرف امور درمانی نموده و از فعاليت اصلی خود که همانا آموزش و پژوهش ميباشد بازمانده اند ؛ اين مسئلا موجب افت کيفی آموزش گرديده است؛ کاهش طيف بيماريها در مراکز آموزشی ؛ محدود شدن فضای آموزشی و الگو گيری غلط دانشجويان از برخورد مادی گرايانه اساتيد و در نتيجه تضعيف اخلاق پزشکی نيز از جمله نکات منفی حاصل از اجرای اين طرح ذکر گرديده است. نتيجه. مروری بر نتايج مطالعات معتبر جهانی در کشورهای در حال توسعه نشان از عدم کفايت طرح خودگردانی در بيمارستانهای آموزشی و حتی غير آموزشی دارد. مسئولين آموزشی و اساتيد کشور نيز بر حذف اين طرح مديريتی در بيمارستانهای آموزشی يا تغيير کلی ساختاری آن تاکيد دارند. به نظر ميرسد حتی در صورت پذيرش اين طرح ؛ حداقل بايد بار مالی تحميل شده ناشی از آموزش به گونه ای مناسب (سوبسيد مستقيم دولت بر اساس هزينه محاسبه شده سرانه تربيت دانشجو يا با حذف فرانشيز دريافتی از بيماران به عنوان يارانه آموزشی) کاهش يابد. آدرس. ساختمان شماره 2 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی, خيابان وصال شيرازی, بلوار کشاورز, تهران.
其他摘要：Introduction. Despite the implementation of hospital autonomy in many developed (France, Denmark) and developing countries(Ghana, Zimbabwe, Kenya and Indonesia) since the early 1980s , relatively little research has been directed towards evaluating the experiences of these hospitals .Efficiency, equity, accountability and quality of care can be considered as four main evaluative criteria in assessing hospital autonomy while achieving these goals are not easy for autonomous public sector hospitals ,it is even more difficult to obtain for teaching ones. Methods. We present the views obtained by two separate studies 1- Hospital autonomy experiences in other countries 2- Interview with Deans and faculty members of medical schools in our country during 2001. Hospital autonomy in teaching hospitals in Ghana and Zimbabwe have been evaluated by a group of investigators of Harvard University and published in 1997. These studies have addressed the four pre-mentioned goals and evaluated the role of governments, General and financial managing systems and human resource managing systems .The research methodology employed in undertaking the studies included data collection and analysis direct observation by the study teams and field trials. Results. These case-studies suggest that success with autonomy in public sector hospitals and specially teaching hospitals in developing countries have been limited. Having not a clearly defined mission, inefficient decision making and management system insufficient motivation for changes in view and performances of personnel under-optimal level of bed occupancy rates were the main negative results of such management system. Even planning and budgeting processes have not changed much and governmental allocations have increased every year. Interviews with Deans and faculty members throughout the Islamic Republic of Iran have also revealed much more negative impacts of autonomization in teaching hospitals as follows: Medical education should not be considered as a way for making profit, so it is intrinsically in contrary with autonomization. It has reduced the contribution of Medical schools in management of teaching hospitals Faculty members are involved mainly in therapeutic and profit –making tasks and this has led to untoward effects on education quality and Medical ethics. It has adversely affected the spectrum of diseases (admitted in teaching hospitals) and limitation in educational facilities. Conclusion. Goals of autonomy in teaching hospitals of studied countries have not been achieved and there is a general consensus regarding the exclusion of teaching hospitals from autonomization, otherwise some sort of subsidies should be allocated for educational expenses in these hospitals.
