摘要：مقدمه: سيستم آموزش الکترونيکی ترکيبی با استفاده از فناوری‌های پيشرفته و متنوع سعی در بهبود کيفيت يادگيری دارد. اين پژوهش با هدف بکارگيری و بررسی اثربخشی سيستم آموزش الکتريکی ترکيبی (با فرايند تجزيه و تحليل، طراحی، اجرا، ارزشيابی) در دانشگاه علوم پزشکی تهران انجام گرديده است. روش: در يک مطالعه اقدام‌پژوهی با رويکرد مشارکتی، در سال 88-1387، ابتدا ديدگاه تمامی اعضاء هيأت‌علمی و دانشجويان پرستاری و مامايی دانشکده پرستاری و مامايی دانشگاه علوم پزشکی تهران در ارتباط با سيستم آموزش الکترونيکی ترکيبی توسط پرسشنامه محقق‌ساخته مورد بررسی قرار گرفت و سپس سامانه آموزش الکترونيکی طراحی گرديد. مدرسان داوطلب (17 نفر) پس از شرکت کارگاه‌های آموزشی دروس خود را به شيوه الکترونيکی ترکيبی آماده و اجرا نمودند. در مجموع 22 درس به اين شيوه اجرا شد و در پايان ترم ميزان اثربخشی آن (از سه جنبه رضايت، يادگيری و مشارکت) با استفاده از پرسشنامه محقق‌ساخته و چک‌ليست مشاهده ارزيابی گرديد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌های توصيفی (فراوانی و درصد) و آزمون‌های تحليلی (آزمون مجذور کای و ويلکاکسون) مورد بررسی قرار گرفتند. يافته‌ها: از مجموع 181 دانشجويی که به پرسشنامه پاسخ دادند (پاسخ‌دهی 2/82 درصد)، 4/67 درصد از اجرای برنامه رضايت کامل داشتند. همچنين 2/88 درصد مدرسان از به کارگيری اين شيوه در تدريس رضايت کامل داشتند. دانشجويان و مدرسان استفاده از اين روش را به روش رايج تدريس ترجيح می‌دادند (000/0P=). در ميانگين نمرات دانشجويان و ميزان مشارکت آنان نسبت به ترم قبل (روش حضوری) تفاوت آماری معناداری مشاهده شد (001/0P=). نتيجه‌گيری: آموزش الکترونيکی ترکيبی به عنوان يک ساز و کار جديد که روش‌های يادگيری و تدريس متنوعی را با هم ادغام می‌نمايد؛ موجب رضايت‌مندی بيشتری در دانشجويان و استادان شده است و می‌تواند با امکان انعطاف‌پذيری در يادگيری و با قابليت بهره‌گيری از مزايای هر دو روش آموزش حضوری و الکترونيکی، يادگيری را افزايش دهد. از اين رو پيشنهاد می‌گردد به عنوان يک روش ارائه آموزش مؤثر، در دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور مورد توجه قرار گيرد.
其他摘要：Introduction: Blended-E-Learning system uses various methods and technologies to improve learning quality. We developed some courses based on Instructional System Design Processes (analysis, design, implementation, and evaluation) for blended-e-learning, then we evaluated the effectiveness of this system in Tehran University of medical Science. Methods: In this partnership-based action research study, carried out in 2008-2009, firstly viewpoints of faculty members and also nursing and midwifery students of Tehran University of Medical Science on the blended e-learning were assessed via a valid and reliable questionnaire. Then a platform of blended e-learning was designed and voluntary faculty members participated in a workshop held to develop an e-learning course. Finally a blended learning program covering 22 courses (45 credits) for BS,MS and PhD students of nursing and midwifery was designed . At the end of the semester, we used questionnaires and check-lists to assess students' & faculty members' feedback on the learning outcome of this program. The collected data were analyzed using frequency, Chi square and Wilcoxon tests in SPSS software version 16. Results: 181 students filled out and returned questionnaires (response rate=82.2%). 67.4% students were highly satisfied with this system. Similarly 88.2% of faculty members were completely satisfied with teaching in blended e-learning system. Both students and faculty members preferred the blended e-learning system to the conventional method (P=0.000). Mean scores of students' grades and participation were significantly higher in blended learning method than students’ in the previous semester with face-to-face method (P<0.001). Conclusion: Because the blended e-learning uses benefits of both e-learning & face to face learning and provides more flexibility and satisfaction for learner and teacher, it can be considered as an effective alternative method for education in universities of medical sciences in Iran.
关键词：آموزش الکترونيکی; آموزش الکترونيکی ترکيبی; اثربخشی; ارزشيابی
