摘要：مقدمه آموزش مداوم جامعه پزشکی به آن دسته از فعاليت‌های آموزشی که جهت حفظ، توسعه يا ارتقای دانش، مهارت و عملکرد حرفه‌ای پزشکان لازم است، اطلاق می‌شود(1و2). هرچند مهم‌ترين راه برای فهم و استفاده پزشکان از مراقبت‌های جديد بهداشتی و درمانی برنامه‌های آموزش مداوم است، اما ابزار و روش‌های مورد استفاده در اين برنامه‌ها در کمک به پزشکان جهت استفاده از روش‌های تشخيصی و درمانی جديد اثر چندانی نداشته است(3). از آنجا که به نظر می رسد روش‌های متداول مورد استفاده در آموزش مداوم مثل کنفرانس اثربخشی لازم را در بهبود عملکرد حرفه‌ای ندارد؛ و با توجه به اهميت ارتقای کيفيت اثر بخشی برنامه‌های آموزش مداوم شيوه و محتوای اين برنامه‌ها نياز به بازنگری دارد(4تا6)، با توجه به مطالب اشاره شده و نيز با توجه به اين واقعيت که طرح بازآموزی پزشکان بايد بر پايه پيشرفت‌های نوين آموزش برنامه‌ريزی گردد، مطالعه حاضر به منظور بررسی نظرات پزشکان عمومی زنجان در مورد برنامه‌های آموزش مداوم صورت گرفت. اين مطالعه يک مطالعه توصيفی مقطعی است که در آن به روش سرشماری از 450 پزشک عمومی شاغل در استان زنجان که در برنامه‌های آموزش مداوم از تاريخ آذر 86 تا بهمن 87 شرکت کرده بودند، در مورد برنامه‌های آموزش مداوم توسط پرسشنامه نظرخواهی شد. پرسشنامه حاوی سؤالات چندگزينه‌ای و همچنين سؤالات باز بود که در دو بخش عمومی و اختصاصی طراحی شده بود. بخش عمومی حاوی اطلاعات مربوط به سن، جنس، و محل خدمت بود. سؤالات اختصاصی شامل نظر پزشکان در رابطه با شرايط و نحوه اجرای برنامه‌ها و عوامل مؤثر در پربار نمودن برنامه‌ها، و نيز روش‌های آموزش غيرحضوری، مشکلات برگزاری برنامه‌ها، تعداد موضوعات مطرح شده در هر جلسه و روش سنجش معلومات کسب شده در پايان دوره‌ها بود. پرسشنامه براساس تحقيقات انجام گرفته در همين خصوص(7) و نيز تحقيقات مشابه که روايی و پايايی آنها مشخص شده بودند تدوين شد (5و8و9). روايی محتوايی پرسشنامه‌‌ها از طريق مشاوره با صاحب‌نظران و پايايی آنها با انجام آزمون مجدد (test-retest) با ضريب همبستگی 95% تاييد شد. 247 (55 درصد) پرسشنامه برگشت داده شد. داده‌های مطالعه با استفاده از نرم‌افزارSPSS-10 و جداول توزيع فراوانی شاخص‌های مرکزی و پراکندگی و انجام تست‌های آماری t-test وchi-Square تجزيه و تحليل شد. پزشکان مفيد بودن برنامه‌های آموزش مدون به شيوه کنونی و با شرايط فعلی را به ترتيب متوسط، کم و خيلی کم عنوان نمودند (به ترتيب 3/47 درصد, 3/27 درصد و 8/13 درصد). نتايج اين مطالعه با نتايج مطالعه حقانی و همکاران همخوانی داشت(10). نتايج اين مطالعه حاکی از آن بود که استفاده از مدرسين مجرب و مطرح، اولين اولويت را در پر بار بودن دوره‌های آموزش مداوم دارد. اولويت‌های بعدی به ترتيب عبارت بود از ارائه مطالب به صورت کتابچه، جزوه و يا لوح فشرده. اين نتايج مشابه نتايج مطالعه فخری و همکاران بود(11). اولين اولويت پزشکان عمومی در روش اجرای برنامه‌های آموزشی شرکت غير حضوری (کتابچه، ديسک فشرده و مجله) بوده و اولويت‌های بعدی به ترتيب شامل آموزش عملی نحوه برخورد با بيمار، اجرای کارگاهی و سخنرانی بود که اين نتيجه با نتيجه مطالعات ديگر همخوانی دارد(12و13). لذا با توجه به نتايج اين مطالعه و براساس نظرات پزشکان شرکت‌کننده در برنامه‌های آموزش مداوم، لزوم بازبينی در اين برنامه‌ها ضروری بوده و در همين راستا پيشنهاد می‌شود امکانات اجرای برنامه‌های آموزشی غير حضوری و ارائه خلاصه مطالب بصورت کتابچه، جزوه، ديسک فشرده برای مشمولين قانون آموزش مداوم فراهم شود.
