摘要：مقدمه: در هر فرآيند آموزشی، يادگيری و ياددهی به هم وابسته هستند بنابراين، اثربخشی بايد از هر دو ديدگاه دانشجو و مدرس بررسی گردد تا از طريق نزديک کردن ديدگاه‌ها بتوان به آموزش و يادگيری مؤثرتر و بهتری دست يافت. اين مطالعه با هدف بررسی عوامل مرتبط با آموزش بالينی اثربخش از ديدگاه مدرسان و دانشجويان دانشکده علوم توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان انجام شده است. روش‌ها: در اين مطالعه توصيفی مقطعی، جامعه پژوهش شامل مدرسان و دانشجويان سال آخر دانشکده توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان هستند. که به صورت سرشماری 28 عضو هيأت علمی، مربی و 118 دانشجو وارد مطالعه شدند. ابزار گرداوری اطلاعات پرسشنامه محقق‌ساخته شامل دو بخش اطلاعات دموگرافيک و عوامل مرتبط با آموزش بالينی شامل پنج حيطه کلی خصوصيات فردی فراگير، خصوصيات فردی مدرس بالين، شرايط محيط بالين، برنامه‌ريزی آموزشی و ارزشيابی بالينی بود که 32 سؤال اين قسمت بر مبنای مقياس ليکرت رتبه‌بندی و به صـورت نامطلوب تا مطلوب و به ترتيب بـا امتيازهـای 0 تـا 4 امتيازبنـدی گرديد. از آزمون‌های توصيفی و t مستقل و تحليل واريانس با اندازه‌گيری‌های مکرر استفاده شد. نتايج: مقايسه ميـانگين مجموع امتيـاز داده شـده به پنج حيطه مورد مطالعه در هر يک ار گروه‌های مدرسان) و دانشجويان، نشان داد که در هر دو گروه، حيطه خصوصيات فردی مدرس بالينی (04/3±74/0) و خصوصيات فردی فراگير (96/2±67/0) بالا تر از ساير حيطه‌هاست. مقايسه ديدگاه مدرسان و دانشجويان نشان داد که اختلاف ميانگين نمراتدر حيطه‌های شرايط محيط بالينی و ارزشيابی بالينی تفاوت معناداری دارد(05/0p<) بدين نحو که در هر دو حيطه ميانگين مجموع امتيازات دانشجويان بيشتراز مدرسان بود، شرايط محيط بالينی (49/2±14/1 در مقايسه با 90/1±8/0) و ارزشيابی بالينی (56/2±09/1 در مقايسه با 99/1±98/0). نتيجه‌گيری: دو حيطه خــصوصيات فــردی مــدرس بالين و خــصوصيات فــردی فراگيــر و نسبت به ساير حيطه‌ها تاثير‌گذاری بيشتری بر آموزش بالينی دانشجويان توانبخشی دارند. لذا مورد توجه قرار دادن و تقويت ويژگی‌های فـردی مدرسان و فراگيــران، تدوين و بازنگری برنامه آموزشی نظام مند، ايجاد محيط مناسب بالينی از بعد امکانات و تجهيـز ات و کارکنـان و ارزشـيابی منظم و دقيق کارورزی و انعکاس به مسؤولين آموزشی می‌تواند اهميت بسزايی در اثر بخشی آموزش بالينی داشته باشد.
其他摘要：Introduction: Teaching and learning are interdependent in educational process. Teaching effectiveness, therefore, should be investigated both from teachers' and learners' viewpoints in order to achieve a better education. This study was conducted to determine and compare the factors related to effective clinical education from teachers' and students' viewpoint in School of rehabilitation in Isfahan University of Medical Sciences. Methods: In this descriptive cross-sectional study, 23 faculty members and 107 senior students selected through census sampling method. The data collection tool was a researcher made questionnaire consisted of demographic information and factors related to clinical education which contained 5 general areas (individual features of the learner, individual features of clinical teacher, clinical environment, educational planning, and clinical evaluation). 32 questions related to these areas were scored based on a five point likert scale. The data was analyzed by SPSS 18 software. Results: Individual features of clinical teachers (3.04±0.74) and students (2.96±0.67) got the most scores in two groups (faculty members and students). The effect of clinical environment and clinical evaluation were found to be significantly different between students and teachers (p <0.05). Students’ scores were higher than teachers in term of clinical environment (2.49±1.14 vs. 1.90±0.8) and clinical evaluation (2.56±1.09 vs. 1.99±0.98). Conclusion: Two areas of individual features of clinical teachers and students are ،more influential on clinical teaching than other areas. Therefore, attention to and strengthen the individual features of clinical teachers and students, systematic providing and revision of curriculum, providing proper clinical environment (in term of facilities and personnel) ،regular and accurate evaluation of internship course and giving feedback to the educational authorities could be important in the effectiveness of clinical education.
