摘要：مقدمه: ارزشيابی اعضای هيأت‌علمی دانشگاه‌ها با هدف بهبود کيفيت تدريس، به روش‌های گوناگون انجام می‌شود. يکی از رايج‌ترين و در عين حال بحث انگيزترين اين شيوه‌ها ارزشيابی اساتيد توسط دانشجويان می‌باشد. علی‌رغم اختلاف‌نظرها درخصوص اعتبار اين نوع ارزشيابی، استفاده از اين روش در اکثر دانشگاه‌ها رواج يافته است. در اين مقاله، نتايج پژوهش‌های موجود در مورد نظرات اعضای هيأت علمی درباره ارزشيابی توسط دانشجويان مرور می‌شود. روش‌ها: پژوهش حاضر به صورت مروری و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و منابع اينترنتی انجام شد. ابتدا تعداد 64 مقاله در حيطه ارزشيابی از استادان و مدرسين مورد بررسی قرار گرفت. از اين تعداد 42 مقاله مرتبط با ارزشيابی استادان، اعضای هيأت‌علمی يا ديدگاه دانشجويان در مورد نحوه تدريس استادان و مدرسين، ويژگی‌های شخصيتی، اداره و مديريت کلاس، مهارت‌های ارتباطی استادان با دانشجويان، که معيارهای ورود به موضوع محسوب می شدند، انتخاب شدند. جستجو در مجلات مختلف از جمله مجله ايرانی آموزش در علوم پزشکی، فصل‌نامه پژوهش و برنامه‌ريزی در آموزش عالی، دانش و پژوهش در علوم تربيتی و مجلات اختصاصی آموزش پزشکی انجام شد. همچنين در پايگاه‌های داده Iranmedex، Magiran, SID , PubMed, Google Scholar, ISC, Medline, و Scopus مقالاتی که درطی سال‌های 1370 تا 1389 نمايه و به چاپ رسيده بود با کليد واژه‌های ارزشيابی، دانشجو، هيأت‌علمی، دانشگاه، جستجو و انتخاب شد. ساير مقالات که استادان يا اعضای هيأت‌علمی و مدرسين را از ديگر ابعاد ويا توسط ديگر افراد مورد ارزشيابی قرار می‌داد از مطالعه خارج گرديد. نتايج: يافته ها در سه بخش نتايج موافق، نتايج مخالف و شرايط مؤثر در ارزشيابی دانشجو از استاد ارائه شده است. نتايج نشان داد که ارزشيابی فرايند تدريس بايد از شش جنبه محتوا، ميزان يادگيری دانشجو، رفتار کلاسی، برنامه و مواد درسی، دانش عضو هيأت‌علمی، ويژگی‌های دانشجويان (شامل مواد درسی، ترم تحصيلی و مقطع تحصيلی دانشجو)، خودارزيابی، ارزشيابی توسط همکاران، مديران و مشاوران آموزشی و متناسب با اهداف ارزشيابی صورت گيرد. نتيجه‌گيری: بيشتر اعضای هيأت‌علمی در دانشگاه‌های کشور و حتی در ديگر کشورها با اصل ارزشيابی استاد توسط دانشجويان به عنوان يک منبع ارزشمند و معتبر اطلاعات برای بازخورد به استادان به منظور بهبود کيفيت آموزش موافق هستند، اما معتقدند که عوامل مداخله‌گر نيز در اين زمينه بايد شناسايی و در نظرگرفته شوند. اعضای هيأت‌علمی همچنين معتقدند که ارزشيابی توسط دانشجو بايد جزء نظام ارتقای کيفيت عملکرد اعضا هيأت‌علمی قرار گيرد، اما چنانچه قراراست از نتايج اين روش در زمينه تشويق و ترفيع اعضای هيأت‌علمی استفاده شود، بهتر است ديگر روش‌های ارزشيابی به صورت جامع نيز مورد بهره‌برداری قرار گيرند.
其他摘要：Introduction: Evaluation of university faculty members which is aimed to improve teaching quality is performed through several methods. One of the most common and conflicting methods is faculty evaluation by students. This method is commonly used in most universities in spite of controversy over its validity. This paper presents a glance at the current research literature on the viewpoints of faculty members toward their evaluation by students. Methods: This study is a literature review performed using library studies and electronic databases. First, 64 articles in the area of faculty member evaluation were studied. Out of these articles, 42 ones were selected which met the inclusion criteria. The inclusion criteria encompassed articles related to teacher evaluation, faculty members, and students’ viewpoints toward teaching approaches of faculties, teachers’ characteristics, classroom management, teachers’ communication skills and their relationship with students. Using the keywords of evaluation, student, faculty member, and university, we searched in journals such as Iranian Journal of Medical Education, Journal of Research and Planning in Higher Education, Knowledge and Research in Education, and other specialized journals in medical education area. Using scientific search engines such as Iran Medex, Magiran, SID, PubMed, Google Scholar, ISC, Medline, and Scopus the articles published or indexed between 1991 and 2010 were retrieved. Other papers which evaluated teachers and faculty members from other aspects or via other viewpoints were excluded. Results: The results were presented in three parts as “proponent to faculty evaluation by students”, “opponent”, and “teaching conditions affecting teacher evaluation by students”. The results showed that evaluation of teaching process must consider six aspects of content, students’ learning, classroom behavior, curriculum and materials, knowledge of faculty member, student characteristics (including material, students with high or low background, and postgraduate students), self-evaluation by the faculty member, evaluation by colleagues, educational administrators, and educational consultants and it must be compatible to organizational goals. Conclusion: The viewpoints of most faculty members of national universities and other countries states that they basically consider evaluation by their students as a valuable and reliable source of information for feedback to teachers in order to improve the quality of education. But, they believe that interventional factors should be identified and considered in this method. They also believed that teacher evaluation by students should be a part of comprehensive evaluation system of faculty members. But if the evaluation results are going to be utilized in commendation and promotion of faculty members, it would be better to employ other evaluation methods comprehensively.
