摘要：مقدمه: با توجه به اين که مطالعه افت تحصيلی می‌تواند منجر به شناسايی به موقع دانشجويان در خطر شکست تحصيلی شده و در نتيجه باعث پيشگيری از هدر رفتن سرمايه‌های مادی و انسانی شود، بنابراين مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل تأثيرگذار بر ميزان افت تحصيلی و همچنين تعيين روندهای آن در دانشگاه علوم پزشکی زنجان انجام گرفت. روش‌ها: در اين مطالعه توصيفی مقطعی داده‌های مربوط به وضعيت تحصيلی و خصوصيات دموگرافيک تمامی دانشجويان (894 نفر) دوره علوم پايه پزشکی در طی دوره 19 ساله از طريق سامانه سيستم آموزشی "سما" جمع‌آوری گرديد. سپس داده‌ها به منظور تعيين ارتباط بين ويژگی‌های دموگرافيک و مؤلفه‌های ورودی با افت تحصيلی از روش رگرسيون لجستيک و همچنين تعيين روندهای صعودی يا نزولی ميزان مشروطی از آزمون آماری ARIMA استفاده شد. نتايج: به طور کلی سالانه 2/28% از دانشجويان دچار افت تحصيلی شده بودند. تعداد دانشجويان و ميزان افت تحصيلی طی دوره زمانی 1370-1379 روند نزولی داشته است ولی تعداد ورودی دانشجو و ميزان افت تحصيلی در دهه 80 رو به افزايش بوده است. عوامل مهم تأثيرگذار در افت تحصيلی عبارت بود از: سن، جنس (پسر) و سهميه منطقه يک و شاهد و ايثارگر. نتيجه‌گيری: با توجه به نتايج مطالعه به نظر می‌رسد روند افت تحصيلی تحت تأثير تعداد دانشجوی پذيرفته شده در طی دو دهه گذشته قرار داشته است و متغيرهای تحصيلی و معيارهای ورود به دانشگاه به عنوان عوامل اصلی تأثيرگذار در آن بوده است. با توجه به اتخاذ سياست افزايش تعداد دانشجوی پزشکی در سال‌های اخير، بالارفتن ميزان‌های افت تحصيلی بدون در نظر گرفتن رويکردهای حمايتی از دانشجويان آسيب‌پذير اجتناب‌ناپذير خواهد بود.
其他摘要：Introduction: Study of academic failure can be helpful in identification of students at the risk of academic defeat and consequently leads to the prevention of material and human resource loss. As a result, this study was performed to determine the trends of academic failure and the determinants affecting it in Zanjan University of Medical Sciences. Methods: In this descriptive cross-sectional study, all undergraduate medical students’ (n=894) data including educational and demographic characteristics were collected through Student Recording System (SAMA), for a 19 year period. Then the association between demographic attributes and academic failure determinants was tested using Binomial logistic regression analysis. Descending and ascending trends of probation and failure were determined using ARIMA statistical test. Results: In total, 28.2% of students have experienced academic failure annually. The number of students and accordingly academic failure showed a reducing trend during the years 1991-2000 but students’ admission and dropouts have had a growing trend during the following decade. The most significant explanatory variables affecting academic failure are age, gender (male), and prior qualification criteria such as quota system. Conclusion: Trends of academic failure have been affected by admission rates of medical students during the last two decades and the main determinants are educational variables and university admission criteria. Considering policies for plans to increase the number of medical students during last years, the rates of academic failure without supportive measures focused on vulnerable students, will not be avoidable.
