هدف: بررسی حاضر با هدف ارايه نقشه جغرافيايی و وضعيت پراکندگی شاخصهای مربوط به پراکندگی نيروی انسانيِ سامانه ارايه خدمات روان در ايران، به تفکيک مناطق زيرپوشش دانشگاههای علوم‌‌پزشکی انجام شد. روش: اين بررسی با بهکارگيری دادههای موجود از گزارشهای سامانه سلامت روان در سال 1386 انجام شد. پس از تنظيم شاخصها، دادهها بهکمک نرمافزار Arc GIS 9.2 به صورت توصيفی و نمودار درونياب نمايش داده شد. همچنين ميزان هر يک از شاخصهای بررسيشده، کمينه و بيشينه و انحرافمعيار هر يک از شاخصها در مناطق گوناگون گزارش شد. يافتهها: در سال 1386 ميانگين کشوری هفت شاخص جمعيت زيرپوشش به کل جمعيت کشور، جمعيت زيرپوشش شهری به کل جمعيت شهری، جمعيت زيرپوشش روستايی به کل جمعيت روستايی، نسبت خانههای بهداشت زيرپوشش به کل خانههای بهداشت، نسبت مراکز بهداشتی- درمانی روستايی زيرپوشش به کل موارد موجود، نسبت مراکز بهداشتی- درمانی شهری زيرپوشش به کل موارد موجود و نسبت پايگاههای بهداشتی زيرپوشش به کل موارد موجود بهترتيب 8/54%، 9/36%، 2/96%، 5/97%، 1/97%، 4/50%، 4/41% بود. تعداد افراد ارايهدهنده خدمات بهداشت روان در کشور به تفکيک عبارت بود از: 29282 بهورز، 6529 کاردان بهداشت، 4595 پزشک عمومی دورهديده، 61877 رابط بهداشت، 692 روان‌پزشک، 27 روان‌پزشک کودک، 126 دکتر روانشناس (56 نفر بالينی و 70 نفر ديگر شاخهها)، 652 کارشناسارشد روانشناسی (183 نفر بالينی و 469 نفر ديگر شاخهها)، 651 مددکار اجتماعی و 214 روان‌پرستار. نتيجه‌گيری: پراکندگی تخصصی نيروی انسانی در سامانه سلامت روان کشور خوب است، ولی در پراکندگی نيروی انسانی متخصص نسبت به جمعيت زيرپوشش توازن وجود ندارد.

Objectives: The present research was carried out with the aim of providing a geographical map and the distribution of indices related to the distribution of human resources in the mental health system in Iran according to regions covered by different medical universities. Method: This study was carried out using the data present in mental health system reports in the year 2007. Subsequent to the adjustment of indices, data were presented by drawing descriptive and interpolated maps using Arc GIS 9.2. Also, the amount of each evaluated index, minimum, maximum and standard deviation of each index in different areas were reported. Results: In 2007 the nationwide means of covered population to total population of the country, covered urban population to total urban population, covered rural population to total rural population, proportion of covered health centers, to total health centers, proportion of covered health and treatment rural centers to the total, proportion of covered urban health and treatment centers to the total, and the proportion of covered health headquarters to the total were 54.8%, 36.9%, 96.2%, 97.5%, 97.1%, 50.4%, and 41.4% respectively. The individuals providing mental health services comprised: 29282 assistants in nursing, 6529 health workers, 4595 trained general practitioners, 61877 health messengers, 692 psychiatrists, 27 child psychiatrists, 126 psychologists (56 clinical, 70 other ), 652 professionals with master’s degree in psychology (183 clinical, 469 other), 651 social workers, and 214 psychiatric nurses. Conclusion: There is favorable distribution of specialized human resources in the country’s health system, however, there is an disparity between the distribution of specialized human resources and covered population.