هدف: پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل خطر و محافظتکننده سوءمصرف مواد دانشآموزان دبيرستانی انجام شد. روش:  1124 آزمودنی (573 پسر و 551 دختر) به روش نمونهگيری طبقهای و خوشه‌ای چندمرحلهای از دبيرستانهای شهر تهران انتخاب شدند. ابزارهای زمينهيابی دارو و الکل آمريکا، زمينهيابی برنامهريزی برای پيشگيری، پرسشنامه پاسخهای مقابلهای بلينگز و موس، نسخه آموزشگاهی پرسشنامه عزتنفس کوپراسميت، پرسشنامه تجديدنظرشده دلبستگی کولينز- ريد و پرسشنامه بهر هيجانی بار- اون برای گردآوری دادهها بهکار برده شد. تجزيه و تحليل دادهها به روش آزمون t، F، ²c تحليل رگرسيون لوجستيک و آزمون نسبت بخت انجام شد. يافتهها: ميان آزمودنيهای مصرفکننده و غيرمصرفکننده مواد در راهبردهای مقابلهای، عزتنفس، سبک دلبستگی، بهر هيجانی، جو خانوادگی و مصرف مواد مخدر بهوسيله پدر و مادر تفاوت معنادار وجود داشت. نسبت بخت مصرف مواد برای آزمودنيهايی که اعضای خانواده آنان مواد مصرف ميکردند، نسبت به ساير آزمودنيها، در مورد پسران 11 و در مورد دختران 63/1 بود. نتيجهگيری: يکی از مهمترين دستاوردهای سالهای اخير در حوزه نظريهپردازی و سياستگذاری برنامههای پيشگيری از سوءمصرف مواد، تأکيد بر عوامل خطر و محافظتکننده به منزله يک چارچوب توصيفی و پيشبين است. پژوهش حاضر بر عوامل خانوادگی، عزت‌نفس، بهر هيجانی و راهبرد‌های مقابلهای در اين زمينه تأکيد کرد.

Objectives: The present study aimed to investigate risk and protective factors of drug abuse among high school students. Method: The sum of 1124 high school students (573 boys and 551 girls) were selected based on the stratified random and cluster sampling from Tehran’s high schools. A number of different scales; American Drug and Alcohol Survey (ADAS), Prevention Planning Survey (PPS), Blings-Moss Copying Responses (CR), Cooper-Smith Self-Esteem Inventory School Form (SEI-SF), Collins-Reed Revised Attachment Inventory (RAI), and Bar-On Emotional Quotient Inventory (EQI) were administered for data gathering. The data were analyzed using t-test, chi-square, logistic regression and odds ratio models. Results: There were significant differences between students with and without drug abuse in copying styles, self-esteem, attachment style, emotional intelligence, family atmosphere and family substance abuse. Odds ratio of drug abuse for students with family drug use for boys and girls was 11 and 1.63 times more than others respectively. Conclusion: In the recent years, the most important achievement in the areas of theorizing and policy-making for drug abuse preventive programs is to emphasis on risk and protective factors as a descriptive and predictive framework. This study findings emphasized family factors, self-esteem, emotional intelligence and coping styles in this regard