هدف: با توجه به نقش موثر متغيرهای خانوادگی در پديدآيی، تداوم و درمان اختلالهای روانشناختی و ماهيت ارتباط آنها با اختلال کاربرد نابجای مواد و نظر به اهميت اين ارتباط در برنامهريزيهای درمانی و راهبردهای پيشگيری آن، بررسی حاضر انجام شده است. روش: در اين پژوهش ويژگيهای خانوادگی و نقش اين متغيرها در پديدآيی اختلال مصرف مواد در 24 مرد معتاد به مواد مخدر که طی يک دوره دوساله به يک مطب خصوصی مراجعه کردهاند، بررسی شده است. يافتهها: اين بررسی نشان داد که اختلالهای مصرف مواد با کيفيت روابط خانوادگی، فزون حمايتگری پدر و مادر و وضعيت اقتصادی – اجتماعی خانواده ارتباط دارند. همچنين آزمودنيهايی که با پدر و مادر هر دو زندگی ميکنند از نظر متغيرهای فزون حمايتگری مادر، سن شروع، نخستين تجربه-های مصرف مواد، سن اعتياد به مواد و حرمت خود تفاوت معنيداری با آزمودنيهايی داشتهاند که تنها با مادر خود زندگی ميکردهاند. نتايج: براساس نتايج اين پژوهش، تحميل واقعی يا نمادين بارسنگين مسئوليتهای زندگی بر پسر به دليل نبود پدر و وجود مادر فزون حمايتگر از يک سو و تقويت اعتماد به نفس (خود) کاذب وی به دلايل پيش گفته يا بر اثر موقعيت نسبتا ممتاز اقتصادی - اجتماعی پدر (خانواده) از سوی ديگر از ويژگيهای خانوادگی معتادان جوان به شمار ميرود.

  Objectives: the present study was carried out in consideration of the decisive role of family variables in the development, persistence and treatment of psychological disorders, and the nature of the relationship between disorders and drug abuse, and the significance of these relationships in planning treatment and preventive measures. Method: family characteristics and the role of these variables in the development of drug abuse were studied among 24 male drug addicts who had referred to a private physician over a period of two years. Findings: the study demonstrated that substance abuse disorders are related to the quality of family relations, overprotection by father and mother, and socio-economic conditions of the family. In addition, a significant difference was found between the subjects who live with both parents and those who only live with their mother, in terms of mother's overprotection, starting age of the first substance abuse experiences, addiction age, and self respect. Results: the results demonstrated that, imposition of responsibilities on the son due to the father's absence, along with mother's overprotection, and development of false self confidence in the son are among the family characteristics of young addicts.