هدف : هدف پژوهش حاضر مرور شواهد اثربخشی و هزينه- اثربخشی انواع خدمات جامعه‌نگر به بيماران مبتلا به اختلال‌های روانپزشکی بود. روش : بانک‌های اطلاعاتی کاکرين و پاب‌مد و فهرست منابع پژوهش‌های مرتبط بررسی شد. بررسی‌های مروری نظام‌دار و کارآزمايی‌های بالينی شاهددار تصادفی ارزيابی شدند. معيار ورود شامل دربرگرفتن شاخص‌های اثربخشی و هزينه- اثربخشی مدلهای ارائه خدمات بود. اين شاخص‌ها در مورد خدمات ارائه‌شده به بيماران مبتلا به اختلال‌های شديد و خفيف روانپزشکی مقايسه شدند. يافته‌ها : خدمات ارائه‌شده شامل درمان جامعه‌نگر پيگيرانه، مديريت بيمار، ويزيت در منزل، مداخله در بحران، يادآوری، آموزش خانواده و بيمار و اشتغال حمايت‌شده بود. اثربخشی و هزينه- اثربخشی درمان جامعه‌نگر پيگيرانه و آموزش خانواده قوی‌ترين شواهد را داشتند و بر شاخص‌هايی چون ميزان بستری، مدت بستری و تداوم تماس با سامانه درمانی اثربخش بودند. شواهد مربوط به هزينه- اثربخشی ساير مدل‌ها ناکافی يا متناقض بود. در مورد اختلال‌های خفيف روانپزشکی، الگوهای ارائه خدمات شامل غربالگری و ارائه بازخورد صرف، آموزش پزشکی پيوسته، رهنمودهای بالينی، مداخله/ مراقبت مبتنی بر تلفن، سامانه ارجاع و مشاوره-رابط، برنامه‌ پيشگيری و درمانی مبتنی بر اينترنت، برنامه پيشگيری مبتنی بر مدرسه برای افسردگی و/يا اضطراب و مراقبت مشارکتی بود. مؤثرترين و هزينه- اثربخش‌ترين الگوها، مراقبت‌های مشارکتی و مراقبت‌های ارائه‌شده اينترنتی بود. کاهش نشانه‌های بيماری، رضايتمندی بيمار و کاهش بار اقتصادی ناشی از بيماری تحميل شده بر خانواده از جمله پيامدهای مثبت مداخله‌ها بود. نتيجهگيری : شواهد در مورد الگوهای ارائه خدمات به بيماران مبتلا به اختلال‌های روانپزشکی خفيف‌تر به‌طور عمده از مدل‌های مشارکتی برای ارائه خدمات و در مورد اختلال‌های شديدتر از مدل‌های پيگيری فعال و آموزش خانواده حمايت می‌کنند. اين مدل‌ها روی پيامدهای بالينی اثربخشند، قابل اجرا هستند و هزينه- اثربخشی مطلوبی دارند.

  Objectives : The study aimed at reviewing evidence of effectiveness and cost-effectiveness of community-based services for psychiatric disorders. Method: Cochrane and PubMed bibliographic databases and reference lists of relevant studies were investigated. Systematic reviews and controlled randomized clinical trials were analyzed. The inclusion criteria were having effectiveness and cost-effectiveness scales for community-based services models . These scales were compared for services delivered to patients with mild severe and mild psychiatric disorders. Results: Provided services were assertive community treatment, case management, home visit, crisis intervention services , prompting, patient and family education and supported employment. The effectiveness and cost-effectiveness of assertive community treatment and family education had the strongest evidence and were effective on hospital admission rate, duration of hospital stay and maintaining contact with treatment system. The evidence for other services were insufficient or contradictory. For the mild psychiatric disorders, the service models included screening of disorders and feedback alone, continuous medical education, using practice guidelines, telephone-based intervention/care, referral system and consultation- liaison service, internet-based prevention and treatment programs, school-based prevention program and collaborative care. The most effective and cost-effective models were collaborative and internet-based care programs. Some of the positive outcomes of interventions were symptom reduction, patient’s satisfaction and decrease in economic burden of disease on family. Conclusion: The evidence for the models of delivering services to patients with mild psychiatric disorders mainly support collaborative models for delivering services and for more severe disorders support active follow-up and family education. These models are effective and feasible to clinical outcomes with a desirable cost - effectiveness .