زمينه و هدف : کاربرد دستگاههای بی خطرسازی پسماند با حرارت پايين در بيمارستان های کشور رو به افزايش است. احتمال توليد ترکيبات آلی فرار( VOCs ) و خطرناک در هوای خروجی از اين دستگاهها وجود دارد. هدف اصلی اين تحقيق بررسی ترکيبات آلی فرار در هوای خروجی اين دستگاهها در چهار بيمارستان شهر تهران می باشد.

 روش بررسی : اين تحقيق در بيمارستان های مجهز به دستگاههای بی خطرسازی از نوع: هيدروکلاو، اتوکلاو دارای خردکن، اتوکلاو بدون خردکن و دستگاه حرارت خشک انجام گرفت. از هر دستگاه 10 نمونه به صورت هفتگی درفاصله ی فروردين تا تير سال1390تهيه شد. نمونه برداری با روش 1501 NIOSH انجام گرفت. نمونه ها در دو فاز کيفی و کمی با دستگاه GC-mass مورد سنجش قرار گرفته و نتايج با حدود مجاز مواجهه شغلی کوتاه مدت ( OEL- STEL ) ارائه شده توسط مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت مقايسه شدند.

 يافته ها : در فاز اول وجود ترکيبات BTEX (بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و زايلن) بطور ميانگين در 90 درصد از نمونه ها تاييد شد. فاز دوم نشان داد که بالاترين غلظت های BTEX با ميانگين ppm 35/9 به دستگاه اتوکلاو دارای خردکن و کمترين غلظت BTEX با ميانگين ppm 25/1 به دستگاه اتوکلاو بدون خردکن تعلق دارد. به لحاظ پاکيزگی هوای خروجی، اتو کلاو بدون خردکن، هيدروکلاو، حرارت خشک و اتو کلاو با خردکن به ترتيب رتبه های 1 تا 4 را به خود اختصاص دادند.

 نتيجه گيری : غلظت گازهای بنزن، تولوئن، اتيل بنزن و زايلن در تمام نمونه ها از حدود مجاز مواجهه شغلی کوتاه مدت پايين تر بود. حضور ترکيبات آلی فرار در اکثر نمونه های اخذ شده با توجه به عمر کوتاه راه اندازی اين دستگاهها (بين3 تا 9 ماه)، ضمن تاييد پتانسيل مخاطره آميز بودن اين دستگاهها برای کارگران، پايش مستمر هوای خروجی آنها را مورد تاکيد قرار می دهد.

  Background and aims: Application of low heat devices was increased for infectious waste sterilizing in many hospitals in Iran. Studies have shown that the generation of volatile organic compounds (VOCs) and hazardous materials is most probable in the exhaust air of these devices. The main objective of this research is study of VOCs ( in the exhaust air from low heat sterilizer devices of four hospitals in Tehran city.

  Methods: This research was accomplished in some hospitals using sterilizer devices such as: Hydroclave, Autoclave-shredder, Autoclave without shredder and Heat dryer. Ten samples were taken from each device every week from April to July 2011. Sampling was done by NIOSH 1501 method. Samples were analyzed in two qualitative and quantitative phases by GC-MASS and the obtained results were compared with occupational exposure short term limits (OEL- STEL) recommended by Center for Environmental and Occupational Health, Iranian Ministry of Health.

  Results: In the first phase of research (qualitative analysis), in 90% of samples only BTEX compounds(Benzene, Toluene, Ethyl Benzene and Xylene) were observed. Based on the results of the second phase, the highest and the lowest concentration of BTEX with 9.35 ppm and 1.25 ppm were determined to be related to Autoclave-shredder and Autoclave without shredder, respectively. According to exhaust air clarity, Autoclave without shredder, Hydroclave, Heat dryer and Autoclave-shredder were scored from 1 to 4, respectively.

  Conclusion: The concentrations of Benzene, Toluene, Ethyl Benzene and Xylene in all samples were lower than the occupational exposure short term limits. The presence of VOCs in the majority of collected samples, considering the short lifetime of these devices (between 3 to 9 months), confirmed that there is a high potential risk of exposureresulted by these devices. Therefore, monitoring of exhaust air quality of such devices is required.

  Keywords : low heat waste sterilizers; hospital wastes; volatile organic compounds; BTEX ; air