摘要：Göktürkler, özellikle VI-VIII. yüzyıllarda Dağlık Altay, Kırgızistan, Kazakistan, Moğolistan,Tuva topraklarında varlık göstermişler, sözü edilen coğrafyada önemli sanat eserleri ortayakoymuşlardır. Bunlar arasında maden işçiliği de diğer sanat dalları gibi Göktürkler için ayrıcalıklıbir yere sahiptir. Özellikle demiri çok iyi işlemesini bilen Göktürler bu yeteneklerini silahlarınayansıtmıştır.Göktürk Dönemi silahları kullanım amaçlarına göre “Saldırı” ve “Savunma” silahları olarakiki ana gruba ayrılmaktadır. Saldırı Silahları “Yakın Mesafe” ve “Uzak Mesafe” silahları bakımındaniki alt gruba sahiptir. Yakın Mesafe Silahları da kendi içinde “Kesici- Delici”, “Delici” ve “Vurucu”olarak üç gruba ayrılır. Yakın Mesafe Kesici-Delici Silahları: “Meç”, “Uzun Kılıç”, “Eğri Kılıç”, “Kama”,“Bıçak”; Yakın Mesafe Delici Silahları: “Mızrak”; Yakın Mesafe Vurucu Silahları: “Savaş Baltası”,“Keser” ve “Gürz”dür. Uzak Mesafe Silahı Göktürk Devri’nde “Delici” olarak tek bir alt gruba sahiptir,bu grupta yer alan silah “Ok ve Yay”dır. Savunma Silahları; “Kalkan”, “Tolga” ve “Zırh” olmak üzereüç alt gruba ayrılır. Zırh, “Zincir Örme” veya “Levhalı” formdadır; bunlardan levhalı zırh “Pullu”“Yatay” ve “Dikey” olmak üzere üç çeşide ayrılır.Bu çalışma kapsamında, yukarıda bahsettiğimiz detaylara sahip, belli bir sistemegöre düzenlenerek tasarlanmış, çok sayıda ve çeşitte Göktürk Dönemi silahları detaylı olarakincelenecektir. Gokturks had their presence especially during the VI. - VIII. centuries on the lands ofGorno-Altai, Krygyzstan, Kazakhstan, Mongolia, Tuva and produced valuable art works. Amongthem metalworks has an important place like other fields of art of Gokturk Period. EspeciallyGokturks had the knowledge how to process iron and they reflected this ability on their armsproduction. However, the weapons of Gokturk Period had’nt been studied in details by grouping until now in Turkey. Because of this reason, we tried to clarify and take attention on this above said subject.The weapons of Gokturk Period, as based on their purposes of use, can be divided intotwo main groups as “Offensive” and “Defense”. Offensive Weapons have two sub-groups as “ShortDistance” and “Long Distance” weapons. Short Distance Weapons are separated into three groups as "Cutting-Penetrating", "Penetrating" and "Hitting". Short Distance Cutting-Penetrating Weapons are “Epee”, “Long Sword”, “Curved Sword”, “Wedge”, “Knife”; Short Distance Penetrating Weapons are "Spear"; Short Distance Hitting Weapons are "Battle Axe", "adz" and "mace". Long Distance Weapons have a single sub-group in Gokturk Era as “Penetrating” and the weapon in this groupis “Arrow and Bow”. Defense Weapons are divided into three sub-groups as “Shield”, Helmet” and“Armour”. Armour is in the form of “Chain Braid” or “Plated”; plated armor is divided into threegroups as “Scaly”, “Horizontal” and “Vertical”.As a result, in this study the weapons of Gokturk Period, which has various types andorganized by a certain system, are going to be examined in details.
