摘要：KüçükKaynaca Antlaşması’nın akabinde çıkan olaylarneticesinde Rusya Kırım’a müdahale etmiş ve 1783 yılında Kırım Rusya tarafındanilhak edilmişti. Osmanlılar döneminde kaybedilen ilk İslam toprağı olanKırım’ın Ruslardan alınması amacıyla başlatılan yeni savaş Osmanlılar için oldukçaağır şartlarda geçmiş, neticede ÖziKalesi de Ruslar tarafından işgal edilmiş ve devlet Yaş Antlaşması’nı imzalamak zorunda kalmıştır. Bu süreç zarfındacephede görev yapan devlet adamları ve askerlerin içinde bulundukları durumunağırlığı çok farklı kaynaklarda belirtilmiştir. Bu kaynak gurubundan biri desadrazamların cepheden yaptıkları yazışmalardır. Bu makalede çok kısa süregörevde kalmış olan Osmanlı sadrazamlarından Şerif Hasan Paşa’nın yazışmalarına ait bir defter içirişindekibelgeler ele alınarak çeşitli yönlerden değerlendirmeye tabi tutulacaktır.Bahse konu belgeler Başkanlık Osmanlı Arşivi’nde Kamil Kepeci Sadaret MektubiKalemi Defteri (KK.d) tasnifinde 0006 numaralı defterde kayıtlıdır. Zorzamanlarda devlet işlerine bakan çeşitli görevlilerin çalıştıkları şartlarınağırlığı, devletin içinde bulunduğu hal, Osmanlı ordusunun rakiplerine karşıdurumu, askerin savaşma kapasite ve kabiliyeti, lojistik meseleleri, komutakademesinin vaziyeti, askeri görevlilerin birbirleriyle olan münasebeti vb.konular bu yazışmalar ışığında tahlili edilecek başlıca konular arasındadır. Defterdeözellikle Osmanlı ordusu hakkında verilen bilgiler kıymetlidir. Seferlerinlojistiği her devlet için ciddi bir meseledir. Haddizatında bu altındankalkılması son derece zor olan görev devlet adamlarının, yerel idarecilerin vetabi ki sadrazamların da en öncelikli halletmeleri gereken işleri arasındaydı.Bu işin altından hakkıyla kalkamayan sadrazamların görevden azledilmeleri vehatta hayatlarını kaybetmeleri de bu ağır vazife karşısındaki başarılarıylailgiliydi. Dolayısıyla üzerinde çalışılan defterde en fazla mevzu edilen konuşüphesiz bu başlıkla ilgilidir. Ordunun maddi ihtiyaçlarının karşılanması (un,arpa, yem ve yemek vb.), yapılması gereken masrafların hakkıyla tedarikedilmesi, bilhassa savaşacak askerlerin eksiklik hissedildiğinde ordununbulunduğu bölgeden karşılanması yani yöre insanının askere alınması önemleüzerinde durulan başlıca konulardandır. .
关键词：Şerif Hasan Paşa;Ordu;Lojistik;Osmanlı – Rus Savaşları;Rumeli
