摘要：Bir bilimsel çalışmanınteorik altyapısı ne kadar sağlam olursa olsun kullanılan ölçme araçları gereklipsikometrik nitelikleri taşımıyorsa, bulguların yorumlanmasında güven problemiolacak, elde edilen sonuçlarla yanlış kararlar alınması ise kaçınılmazolacaktır. Ölçek geliştirme-uyarlama çalışmalarında, kuşkusuz en önemliadımlardan biri, aracın psikometrik niteliklerine dair deneysel geçerlilikkanıtlarının ortaya konmasıdır. Bu niteliklerden biri de yapı geçerliğidir.Likert tipi ölçek geliştirme-uyarlama çalışmalarında, yapı geçerliğine ilişkinkanıtların ortaya konması, faktör yapılarının ortaya çıkarılması ya da dahaönceden kestirilen faktör yapılarının doğrulanması amacıyla faktör analizikullanılır. Faktör analizi öncesinde sorgulanması gereken hususların başındaverilerin hangi ölçek düzeyinde toplandığı gelmektedir. Analiz sürecindealınması gereken önemli kararlardan biri ise hangi ilişki matrisininkullanılacağıdır. Faktör analizinde, Pearson ya da polikorik korelasyon matrisikullanmanın analiz sonuçları üzerindeki etkisini incelemeyi ve sonuçlarınıkarşılaştırmayı temel alan bu araştırma betimsel bir araştırmadır. Farklıkorelasyon matrisi temelli faktör analizi sonuçlarının birbirinden farklılaştığı,maddelerin farklı “madde toplam korelasyonu”, “yük değeri” ve farklı yöndekorelasyon değeri gösterebildiği, farklı faktör sayılarının ortaya çıktığı,farklı maddelerin ölçek dışında bırakılabildiği ve test edilen yapınındoğrulanma durumunun değiştiği belirlenmiştir.No matter how strong the theoretical infrastructure of a study is, ifthe measurement instruments do not have the necessary psychometric qualities,there will be a question of trust in interpreting the findings, and it will beinevitable to make wrong decisions with the results. One of the important stepsin scale development/adaptation studies is to provide evidence of theexperimental validity. In order to reveal evidence of construct validity ofLikert type scales, to identify factor structures, to confirm previouslypredicted structures, factor analysis is used. The primary issue to be examinedis the level of measurement of the variable and one of the leading decisionsthat must be taken is which relation matrix will be used. This descriptiveresearch is based on the effects of using Pearson or polychoric correlationmatrix in the factor analysis. It is determined that items showed different"item-total correlations", "loading values" and“correlation coefficients”, different factor numbers emerged, different itemswere removed out of the scale, confirmation status of the structure haschanged.
关键词：trenFaktör analizi;Polikorik korelasyon matrisi;Pearson korelasyon matrisi;Likert tipi ölçekler;Yapı geçerliği
