摘要：Činjenica da u slavenskim jezicima neodređeni determinatori mogu imati funkciju neodređenoga člana i da tada imaju ulogu elementa usidrenja imenske sintagme uglavnom je ili zanemarivana ili pogrešno interpretirana u gramatičkim priručnicima. Stoga se u ovom radu primjenom teorijsko–metodoloških postavki tipološkoga funkcionalizma i, u određenoj mjeri, kognitivne gramatike raspravlja o upotrebi i funkciji neodređenih determinatora kao članova u nekim slavenskim jezicima, s posebnim naglaskom na hrvatskim determinatorima jedan i neki. Osim po svojoj determinatorskoj ulozi, jedan se kao neodređeni član od jedan kao broja i pridjeva razlikuje time što nema samostalnoga naglaska, tj. ponaša se kao proklitika, tvoreći s riječju koja ga slijedi jednu naglasnu cjelinu. S druge strane upravo je nenaglašenost obilježje koje jedankao član dijeli s neki kao članom, a koji se također nenaglašenošću razlikuje od neki kao relativnoga kvantifikatora. Neodre|eni članovi jedan i nekiu većini su konteksta u slobodnoj ili relativno slobodnoj distribuciji, osim u slučajevima kada kontekst zahtijeva specifičnu odnosno nespecifičnu interpretaciju, pa tada može biti upotrijebljen samo jedan od ta dva člana – član jedan kada je riječ o specifičnoj neodređenoj interpretaciji, a član neki u slučaju nespecifične neodređene interpretacije. Determinator jedan kao neodređeni član ne mora određivati samo imenicu već može primarno determinirati i pridjev, a isto se može reći i za neodređeni član neki. U radu se govori i o njihovu položaju te kombinatornim mogućnostima unutar imenske sintagme, u kojoj se oni zbog svojih determinatorskih svojstava pojavljuju kao krajnji lijevi elementi, bez ikakve mogućnosti pomicanja udesno, odnosno imaju distribucijska svojstva kao i članovi općenito u jezicima u kojima postoje kao zasebna gramatička kategorija. Osim brojevne funkcije i funkcije člana za jedan se u hrvatskom jeziku uvijek ističe da ima i kvalifikatorsku, odnosno pridjevnu funkciju. No osim brojevne, pridjevne i čiste determinatorske u funkciji neodređenoga člana, jedan može imati još jednu ulogu koja je značenjski između kvalifikatorske i uloge člana jer je jedan u toj ulozi s jedne strane blizak članu po tome što nema samostalnoga naglaska, a s druge strane kvalifikatoru ga približava činjenica da ipak nije značenjski potpuno ispražnjen, već mu je primarna funkcija da dodatno ističe neko već poznato svojstvo imeničkoga referenta. Zbog toga se za tu njegovu četvrtu funkciju u ovom radu predlaže naziv determinacijski intenzifikator. Od ostalih slavenskih jezika veća se pozornost posvećuje bugarskom, makedonskom i gornjolužičkosrpskom jer su to jezici u kojima je neodređeni član jedan od primarne funkcije broja dostigao visok stupanj gramatikalizacije te se kao neodređeni član ne upotrebljava samo u neodređenim specifičnim značenjima nego i u neodređenim nespecifičnim, a kada je riječ o gornjolužičkosrpskom, i u generičkim kontekstima. Takvo je stanje u skladu sa značajkama neodre|enih članova u jezicima u kojima članovi postoje kao zasebna gramatička kategorija, odnosno u jezicima u kojima su oni u potpunosti gramatikalizirani.
关键词：neodređeni determinator; neodređeni član; gramatikalizacija; determinacijski intenzifikator; slavenski jezici
