摘要：Losy państwa czechosłowackiego z marca 1939 r. i państwa polskiego z września tego roku uświadomiły politykom Polski i Czechosłowacji konieczność podjęcia próby stworzenia systemu obrony kolektywnej, który w rzeczywistości powojennej skutecznie ochroniłby je przed atakami silniejszych sąsiadów. Mimo istniejących uprzedzeń i bezowocnych wysiłków podejmowanych w okresie międzywojennym czescy i słowaccy politycy podjęli sondażowe kontakty z polskim rządem emigracyjnym już w początkach października 1939 r. Z uwagi jednak na brak jednolitej reprezentacji politycznej państwa czechosłowackiego wobec aliantów wzajemne spotkania mogły się ograniczać jedynie do wymiany poglądów. Dopiero uznanie Czechosłowackiego Komitetu Narodowego, pod przywództwem Edvarda Beneša, przez Wielką Brytanię i Francję za jedyną reprezentację Republiki Czechosłowackiej stworzyło możliwość podjęcia bardziej konkretnych rozmów. Ich efektem było opracowanie przez Komitet Polityczny Rady Ministrów Zasad Aktu Konstytucyjnego Związku Polski i Czechosłowacji. W dokumencie tym przedstawiono propozycje zasad ustrojowych projektowanej unii, w tym w zakresie obronności. W związku z tym, że w projekcie przewidywano możliwość rozszerzenia projektowanej unii o inne państwa Europy Środkowej, przedstawione regulacje stanowiły projekt modelowych rozwiązań w zakresie stworzenia w tym regionie kontynentu systemu obrony kolektywnej. Tym kwestiom poświęcony jest niniejszy artykuł.
