摘要：Badania historyczno-oświatowe prowadzi wiele placówek akademickich w Polsce. Jedną z nich jest środowisko historyków wychowania w Uniwersytecie Łódzkim, którego twórcy stanowią przedmiot niniejszego opracowania. Jego celem uczyniono ukazanie głównych zainteresowań badawczych profesorów, jednocześnie kolejnych kierowników uczelnianego w tej dziedzinie ośrodka i mentorów zajmujących się nie tylko naukową działalnością pisarską, ale również skupiających wokół siebie i kształcących młodą kadrę naukową. Dzięki metodom wyjaśniania historycznego i analizy tekstów przybliżone zostały główne obszary badań naukowych prof. Stefana Truchima, prof. Eugenii Podgórskiej i prof. Tadeusza Jałmużny. Ich twórczość naukowa obejmuje rekonstruowanie przeszłości edukacyjnej od wieku XVIII po wiek XX. W wyniku dokonywanych przez nich kwerend źródłowych, przede wszystkim archiwalnych i czasopiśmienniczych, powstawały cenne publikacje dotyczące szeroko pojmowanej oświaty w czasach Komisji Edukacji Narodowej, okresie zaborów, latach międzywojennych i Polski Ludowej. Dorobek naukowy profesorów, którzy przez ponad sześćdziesiąt lat pracowali w łódzkiej uczelni, charakteryzuje ciągłość i zmiana. Ciągłość w tym przypadku oznacza z jednej strony częściowe kontynuowanie badań zapoczątkowanych przez swoich poprzedników, z drugiej zaś – utrzymywanie ich wysokiego poziomu metodologicznego. Zmiana natomiast wyraża się w tworzeniu nowych pól badawczych, niepodejmowanych wcześniej przez historyków wychowania.
