摘要：مؤسسه. وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی مقدمه. گرچه برنامه خودگردانی بیمارستانها از اوایل دهه 1980 میلادی در برخی کشورهای صنعتی (مانند دانمارک و فرانسه) و در حال توسعه (مانند غنا ؛ اندونزی؛ کنیا و زیمبابوه) آغاز گردیده ولی با کمال تعجب در مورد چگونگی بازده این روش مدیریتی بخصوص در بیمارستانهای آموزشی مطالعات بسیار محدودی در دنیا انجام شده است.از آنجا که معیارهای ارزیابی اثرات خودگردانی را میتوان در عواملی همچون کارائی؛ رعایت عدالت در ارائه خدمات درمانی؛ مسئولیت پذیری در قبال جامعه و کیفیت ارائه خدمات خلاصه نمود؛ مدیریت خودگردان بیمارستانها اصولا با اهدافی نسبتا متناقض روبرو میباشد که با اضافه شدن بحث آموزش بر پیچیدگی مسئله افزوده میگردد. روشها. این مطالعه در دو بخش انجام گردیده است: 1- مروری بر تجربیات سایر کشورها 2- بررسی نتایج نظر سنجی از روسای دانشکده های پزشکی و اعضای هیئت علمی سراسر کشور در سال 1380. در مورد اثرات خودگردانی در بیمارستانهای آموزشی مطالعه گروه محققین دانشگاه هاروارد در کشورهای غنا و زیمبابوه که در سال 1997 و با توجه به چهار معیار فوق و از طریق جمع آوری اطلاعات؛ مصاحبه و آنالیز انجام شده مورد بررسی قرار میگیرد و چهار عملکرد مدیریتی مشتمل بر نقش دولت؛ مدیریت کلی؛ مالی و مدیریت منابع انسانی ارزیابی میگردد. یافته ها. نتیجه مطالعه این محققین نشان میدهد که اهداف فوق در بیمارستانهای آموزشی به درستی محقق نشده است. ابهام در تعیین و ترسیم دقیق اهداف طرح و الویت ها؛ تداخل مدیریتی و ضعف قدرت تصمیم گیری ؛ محرک ناکافی برای تغییر نگرش و عملکرد پرسنل ؛ پایین بودن ضریب اشغال تخت و افزایش تدریجی بودجه دریافتی مستقیم از دولت از جمله مهمترین مشکلات اجرائی طرح خودگردانی در بیمارستانهای آموزشی این دو کشور بود.بر اساس نظر سنجی فوق الذکر در کشور ما نیز ابعاد منفی و متعدد دیگری مورد توجه قرار گرفت که اهم آنها شامل: آموزش پزشکی فرایندی نیروبر و سرمایه بر است و اصولا نمیتواند سودآوری کوتاه مدت داشته باشد؛ این مسئلا با روح خودگردانی در تضاد واضح است؛ نقش دانشکده ها و معاونین آموزشی در این بیمارستانها تضعیف شده است؛ اعضای هیات علمی بیشتر وقت خود را صرف امور درمانی نموده و از فعالیت اصلی خود که همانا آموزش و پژوهش میباشد بازمانده اند ؛ این مسئلا موجب افت کیفی آموزش گردیده است؛ کاهش طیف بیماریها در مراکز آموزشی ؛ محدود شدن فضای آموزشی و الگو گیری غلط دانشجویان از برخورد مادی گرایانه اساتید و در نتیجه تضعیف اخلاق پزشکی نیز از جمله نکات منفی حاصل از اجرای این طرح ذکر گردیده است. نتیجه. مروری بر نتایج مطالعات معتبر جهانی در کشورهای در حال توسعه نشان از عدم کفایت طرح خودگردانی در بیمارستانهای آموزشی و حتی غیر آموزشی دارد. مسئولین آموزشی و اساتید کشور نیز بر حذف این طرح مدیریتی در بیمارستانهای آموزشی یا تغییر کلی ساختاری آن تاکید دارند. به نظر میرسد حتی در صورت پذیرش این طرح ؛ حداقل باید بار مالی تحمیل شده ناشی از آموزش به گونه ای مناسب (سوبسید مستقیم دولت بر اساس هزینه محاسبه شده سرانه تربیت دانشجو یا با حذف فرانشیز دریافتی از بیماران به عنوان یارانه آموزشی) کاهش یابد. آدرس. ساختمان شماره 2 وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی, خیابان وصال شیرازی, بلوار کشاورز, تهران.
其他摘要：Introduction. Despite the implementation of hospital autonomy in many developed (France, Denmark) and developing countries(Ghana, Zimbabwe, Kenya and Indonesia) since the early 1980s , relatively little research has been directed towards evaluating the experiences of these hospitals .Efficiency, equity, accountability and quality of care can be considered as four main evaluative criteria in assessing hospital autonomy while achieving these goals are not easy for autonomous public sector hospitals ,it is even more difficult to obtain for teaching ones. Methods. We present the views obtained by two separate studies 1- Hospital autonomy experiences in other countries 2- Interview with Deans and faculty members of medical schools in our country during 2001. Hospital autonomy in teaching hospitals in Ghana and Zimbabwe have been evaluated by a group of investigators of Harvard University and published in 1997. These studies have addressed the four pre-mentioned goals and evaluated the role of governments, General and financial managing systems and human resource managing systems .The research methodology employed in undertaking the studies included data collection and analysis direct observation by the study teams and field trials. Results. These case-studies suggest that success with autonomy in public sector hospitals and specially teaching hospitals in developing countries have been limited. Having not a clearly defined mission, inefficient decision making and management system insufficient motivation for changes in view and performances of personnel under-optimal level of bed occupancy rates were the main negative results of such management system. Even planning and budgeting processes have not changed much and governmental allocations have increased every year. Interviews with Deans and faculty members throughout the Islamic Republic of Iran have also revealed much more negative impacts of autonomization in teaching hospitals as follows: Medical education should not be considered as a way for making profit, so it is intrinsically in contrary with autonomization. It has reduced the contribution of Medical schools in management of teaching hospitals Faculty members are involved mainly in therapeutic and profit –making tasks and this has led to untoward effects on education quality and Medical ethics. It has adversely affected the spectrum of diseases (admitted in teaching hospitals) and limitation in educational facilities. Conclusion. Goals of autonomy in teaching hospitals of studied countries have not been achieved and there is a general consensus regarding the exclusion of teaching hospitals from autonomization, otherwise some sort of subsidies should be allocated for educational expenses in these hospitals.
