摘要：مقدمه: ارزشیابی اعضای هیأت‌علمی دانشگاه‌ها با هدف بهبود کیفیت تدریس، به روش‌های گوناگون انجام می‌شود. یکی از رایج‌ترین و در عین حال بحث انگیزترین این شیوه‌ها ارزشیابی اساتید توسط دانشجویان می‌باشد. علی‌رغم اختلاف‌نظرها درخصوص اعتبار این نوع ارزشیابی، استفاده از این روش در اکثر دانشگاه‌ها رواج یافته است. در این مقاله، نتایج پژوهش‌های موجود در مورد نظرات اعضای هیأت علمی درباره ارزشیابی توسط دانشجویان مرور می‌شود. روش‌ها: پژوهش حاضر به صورت مروری و با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و منابع اینترنتی انجام شد. ابتدا تعداد 64 مقاله در حیطه ارزشیابی از استادان و مدرسین مورد بررسی قرار گرفت. از این تعداد 42 مقاله مرتبط با ارزشیابی استادان، اعضای هیأت‌علمی یا دیدگاه دانشجویان در مورد نحوه تدریس استادان و مدرسین، ویژگی‌های شخصیتی، اداره و مدیریت کلاس، مهارت‌های ارتباطی استادان با دانشجویان، که معیارهای ورود به موضوع محسوب می شدند، انتخاب شدند. جستجو در مجلات مختلف از جمله مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، فصل‌نامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی، دانش و پژوهش در علوم تربیتی و مجلات اختصاصی آموزش پزشکی انجام شد. همچنین در پایگاه‌های داده Iranmedex، Magiran, SID , PubMed, Google Scholar, ISC, Medline, و Scopus مقالاتی که درطی سال‌های 1370 تا 1389 نمایه و به چاپ رسیده بود با کلید واژه‌های ارزشیابی، دانشجو، هیأت‌علمی، دانشگاه، جستجو و انتخاب شد. سایر مقالات که استادان یا اعضای هیأت‌علمی و مدرسین را از دیگر ابعاد ویا توسط دیگر افراد مورد ارزشیابی قرار می‌داد از مطالعه خارج گردید. نتایج: یافته ها در سه بخش نتایج موافق، نتایج مخالف و شرایط مؤثر در ارزشیابی دانشجو از استاد ارائه شده است. نتایج نشان داد که ارزشیابی فرایند تدریس باید از شش جنبه محتوا، میزان یادگیری دانشجو، رفتار کلاسی، برنامه و مواد درسی، دانش عضو هیأت‌علمی، ویژگی‌های دانشجویان (شامل مواد درسی، ترم تحصیلی و مقطع تحصیلی دانشجو)، خودارزیابی، ارزشیابی توسط همکاران، مدیران و مشاوران آموزشی و متناسب با اهداف ارزشیابی صورت گیرد. نتیجه‌گیری: بیشتر اعضای هیأت‌علمی در دانشگاه‌های کشور و حتی در دیگر کشورها با اصل ارزشیابی استاد توسط دانشجویان به عنوان یک منبع ارزشمند و معتبر اطلاعات برای بازخورد به استادان به منظور بهبود کیفیت آموزش موافق هستند، اما معتقدند که عوامل مداخله‌گر نیز در این زمینه باید شناسایی و در نظرگرفته شوند. اعضای هیأت‌علمی همچنین معتقدند که ارزشیابی توسط دانشجو باید جزء نظام ارتقای کیفیت عملکرد اعضا هیأت‌علمی قرار گیرد، اما چنانچه قراراست از نتایج این روش در زمینه تشویق و ترفیع اعضای هیأت‌علمی استفاده شود، بهتر است دیگر روش‌های ارزشیابی به صورت جامع نیز مورد بهره‌برداری قرار گیرند.
其他摘要：Introduction: Evaluation of university faculty members which is aimed to improve teaching quality is performed through several methods. One of the most common and conflicting methods is faculty evaluation by students. This method is commonly used in most universities in spite of controversy over its validity. This paper presents a glance at the current research literature on the viewpoints of faculty members toward their evaluation by students. Methods: This study is a literature review performed using library studies and electronic databases. First, 64 articles in the area of faculty member evaluation were studied. Out of these articles, 42 ones were selected which met the inclusion criteria. The inclusion criteria encompassed articles related to teacher evaluation, faculty members, and students’ viewpoints toward teaching approaches of faculties, teachers’ characteristics, classroom management, teachers’ communication skills and their relationship with students. Using the keywords of evaluation, student, faculty member, and university, we searched in journals such as Iranian Journal of Medical Education, Journal of Research and Planning in Higher Education, Knowledge and Research in Education, and other specialized journals in medical education area. Using scientific search engines such as Iran Medex, Magiran, SID, PubMed, Google Scholar, ISC, Medline, and Scopus the articles published or indexed between 1991 and 2010 were retrieved. Other papers which evaluated teachers and faculty members from other aspects or via other viewpoints were excluded. Results: The results were presented in three parts as “proponent to faculty evaluation by students”, “opponent”, and “teaching conditions affecting teacher evaluation by students”. The results showed that evaluation of teaching process must consider six aspects of content, students’ learning, classroom behavior, curriculum and materials, knowledge of faculty member, student characteristics (including material, students with high or low background, and postgraduate students), self-evaluation by the faculty member, evaluation by colleagues, educational administrators, and educational consultants and it must be compatible to organizational goals. Conclusion: The viewpoints of most faculty members of national universities and other countries states that they basically consider evaluation by their students as a valuable and reliable source of information for feedback to teachers in order to improve the quality of education. But, they believe that interventional factors should be identified and considered in this method. They also believed that teacher evaluation by students should be a part of comprehensive evaluation system of faculty members. But if the evaluation results are going to be utilized in commendation and promotion of faculty members, it would be better to employ other evaluation methods comprehensively.
