摘要：مقدمه: با توجه به این که مطالعه افت تحصیلی می‌تواند منجر به شناسایی به موقع دانشجویان در خطر شکست تحصیلی شده و در نتیجه باعث پیشگیری از هدر رفتن سرمایه‌های مادی و انسانی شود، بنابراین مطالعه حاضر با هدف بررسی عوامل تأثیرگذار بر میزان افت تحصیلی و همچنین تعیین روندهای آن در دانشگاه علوم پزشکی زنجان انجام گرفت. روش‌ها: در این مطالعه توصیفی مقطعی داده‌های مربوط به وضعیت تحصیلی و خصوصیات دموگرافیک تمامی دانشجویان (894 نفر) دوره علوم پایه پزشکی در طی دوره 19 ساله از طریق سامانه سیستم آموزشی "سما" جمع‌آوری گردید. سپس داده‌ها به منظور تعیین ارتباط بین ویژگی‌های دموگرافیک و مؤلفه‌های ورودی با افت تحصیلی از روش رگرسیون لجستیک و همچنین تعیین روندهای صعودی یا نزولی میزان مشروطی از آزمون آماری ARIMA استفاده شد. نتایج: به طور کلی سالانه 2/28% از دانشجویان دچار افت تحصیلی شده بودند. تعداد دانشجویان و میزان افت تحصیلی طی دوره زمانی 1370-1379 روند نزولی داشته است ولی تعداد ورودی دانشجو و میزان افت تحصیلی در دهه 80 رو به افزایش بوده است. عوامل مهم تأثیرگذار در افت تحصیلی عبارت بود از: سن، جنس (پسر) و سهمیه منطقه یک و شاهد و ایثارگر. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج مطالعه به نظر می‌رسد روند افت تحصیلی تحت تأثیر تعداد دانشجوی پذیرفته شده در طی دو دهه گذشته قرار داشته است و متغیرهای تحصیلی و معیارهای ورود به دانشگاه به عنوان عوامل اصلی تأثیرگذار در آن بوده است. با توجه به اتخاذ سیاست افزایش تعداد دانشجوی پزشکی در سال‌های اخیر، بالارفتن میزان‌های افت تحصیلی بدون در نظر گرفتن رویکردهای حمایتی از دانشجویان آسیب‌پذیر اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
其他摘要：Introduction: Study of academic failure can be helpful in identification of students at the risk of academic defeat and consequently leads to the prevention of material and human resource loss. As a result, this study was performed to determine the trends of academic failure and the determinants affecting it in Zanjan University of Medical Sciences. Methods: In this descriptive cross-sectional study, all undergraduate medical students’ (n=894) data including educational and demographic characteristics were collected through Student Recording System (SAMA), for a 19 year period. Then the association between demographic attributes and academic failure determinants was tested using Binomial logistic regression analysis. Descending and ascending trends of probation and failure were determined using ARIMA statistical test. Results: In total, 28.2% of students have experienced academic failure annually. The number of students and accordingly academic failure showed a reducing trend during the years 1991-2000 but students’ admission and dropouts have had a growing trend during the following decade. The most significant explanatory variables affecting academic failure are age, gender (male), and prior qualification criteria such as quota system. Conclusion: Trends of academic failure have been affected by admission rates of medical students during the last two decades and the main determinants are educational variables and university admission criteria. Considering policies for plans to increase the number of medical students during last years, the rates of academic failure without supportive measures focused on vulnerable students, will not be avoidable.
