هدف : هدف پژوهش حاضر مرور شواهد اثربخشی و هزینه- اثربخشی انواع خدمات جامعه‌نگر به بیماران مبتلا به اختلال‌های روانپزشکی بود. روش : بانک‌های اطلاعاتی کاکرین و پاب‌مد و فهرست منابع پژوهش‌های مرتبط بررسی شد. بررسی‌های مروری نظام‌دار و کارآزمایی‌های بالینی شاهددار تصادفی ارزیابی شدند. معیار ورود شامل دربرگرفتن شاخص‌های اثربخشی و هزینه- اثربخشی مدلهای ارائه خدمات بود. این شاخص‌ها در مورد خدمات ارائه‌شده به بیماران مبتلا به اختلال‌های شدید و خفیف روانپزشکی مقایسه شدند. یافته‌ها : خدمات ارائه‌شده شامل درمان جامعه‌نگر پیگیرانه، مدیریت بیمار، ویزیت در منزل، مداخله در بحران، یادآوری، آموزش خانواده و بیمار و اشتغال حمایت‌شده بود. اثربخشی و هزینه- اثربخشی درمان جامعه‌نگر پیگیرانه و آموزش خانواده قوی‌ترین شواهد را داشتند و بر شاخص‌هایی چون میزان بستری، مدت بستری و تداوم تماس با سامانه درمانی اثربخش بودند. شواهد مربوط به هزینه- اثربخشی سایر مدل‌ها ناکافی یا متناقض بود. در مورد اختلال‌های خفیف روانپزشکی، الگوهای ارائه خدمات شامل غربالگری و ارائه بازخورد صرف، آموزش پزشکی پیوسته، رهنمودهای بالینی، مداخله/ مراقبت مبتنی بر تلفن، سامانه ارجاع و مشاوره-رابط، برنامه‌ پیشگیری و درمانی مبتنی بر اینترنت، برنامه پیشگیری مبتنی بر مدرسه برای افسردگی و/یا اضطراب و مراقبت مشارکتی بود. مؤثرترین و هزینه- اثربخش‌ترین الگوها، مراقبت‌های مشارکتی و مراقبت‌های ارائه‌شده اینترنتی بود. کاهش نشانه‌های بیماری، رضایتمندی بیمار و کاهش بار اقتصادی ناشی از بیماری تحمیل شده بر خانواده از جمله پیامدهای مثبت مداخله‌ها بود. نتیجهگیری : شواهد در مورد الگوهای ارائه خدمات به بیماران مبتلا به اختلال‌های روانپزشکی خفیف‌تر به‌طور عمده از مدل‌های مشارکتی برای ارائه خدمات و در مورد اختلال‌های شدیدتر از مدل‌های پیگیری فعال و آموزش خانواده حمایت می‌کنند. این مدل‌ها روی پیامدهای بالینی اثربخشند، قابل اجرا هستند و هزینه- اثربخشی مطلوبی دارند.

  Objectives : The study aimed at reviewing evidence of effectiveness and cost-effectiveness of community-based services for psychiatric disorders. Method: Cochrane and PubMed bibliographic databases and reference lists of relevant studies were investigated. Systematic reviews and controlled randomized clinical trials were analyzed. The inclusion criteria were having effectiveness and cost-effectiveness scales for community-based services models . These scales were compared for services delivered to patients with mild severe and mild psychiatric disorders. Results: Provided services were assertive community treatment, case management, home visit, crisis intervention services , prompting, patient and family education and supported employment. The effectiveness and cost-effectiveness of assertive community treatment and family education had the strongest evidence and were effective on hospital admission rate, duration of hospital stay and maintaining contact with treatment system. The evidence for other services were insufficient or contradictory. For the mild psychiatric disorders, the service models included screening of disorders and feedback alone, continuous medical education, using practice guidelines, telephone-based intervention/care, referral system and consultation- liaison service, internet-based prevention and treatment programs, school-based prevention program and collaborative care. The most effective and cost-effective models were collaborative and internet-based care programs. Some of the positive outcomes of interventions were symptom reduction, patient’s satisfaction and decrease in economic burden of disease on family. Conclusion: The evidence for the models of delivering services to patients with mild psychiatric disorders mainly support collaborative models for delivering services and for more severe disorders support active follow-up and family education. These models are effective and feasible to clinical outcomes with a desirable cost - effectiveness .