摘要：زمینه و هدف: امروزه استفاده از دستگاه تی بی ام در عملیات حفاری مکانیزه، بویژه حفاری تونل های عظیم و با سرعت عملیاتی بالا، رایج شده است. در سالهای اخیر در پروژه های تونل سازی خصوصا در عملیات حفاری با ماشین های تی بی ام حوادث زیادی بوقوع پیوسته است. کنترل مخاطرات می بایست از طریق فرایند مدیریت ریسک صورت پذیرد. این مطالعه با هدف بررسی ریسک عملیات حفاری مکانیزه بااستفاده از دستگاه تی بی ام، در یکی از پروژه های تونل سازی مکانیزه کشور انجام پذیرفت. روش بررسی: در این مطالعه موردی توصیفی، بمنظور تجزیه و تحلیل ریسک، از تکنیک ردیابی انرژی و آنالیز مانع استفاده شد. در فرایند جمع آوری اطلاعات از روش های مشاهده، تجربه و قضاوت کارکنان، چک لیست، آئین نامه ها و استانداردهای مرتبط و همچنین سوابق حوادث و شبه حوادث ثبت شده در واحد ایمنی استفاده گردید؛ شناسایی منابع انرژی، اهداف، احتمال و پیامدهای مخاطرات در کارگروه های متعدد و باحضور کارشناسان باتجربه انجام شد. ریسک های شناسایی شده الویت بندی شده و اقدامات کنترلی توصیه شد. یافته ها: در این مطالعه 51 منبع انرژی خطرناک در گروههای شش گانه ی انرژی شناسایی شد. 4/29% از این منابع انرژی شناسایی شده مربوط به انرژی های فیزیکی،6/19% مربوط به انرژی های شیمیایی، 41% مربوط به انرژی های مکانیکی، 8% مربوط به انرژی الکتریکی و تنها 2% مربوط به عوامل طبیعی بود. قسمت کرین با 5/19% و هریک از قسمتهای کارترهد و شیلد با اختصاص 10% از مجموع منابع انرژی خطرناک بترتیب خطرناک ترین و کم خطرترین نقاط در فرایند حفاری تونل با دستگاه تی بی ام بودند. نتیجه گیری: براساس نتایج مطالعه، عملیات دستگاه تی بی ام دربردارنده ی منابع خطر متنوع و متعددی است. می توان از روش ردیابی انرژی و آنالیز مانع به عنوان یک روش موثر در تجزیه و تحلیل ریسک عملیات دستگاه تی بی ام استفاده نمود.
其他摘要：Background and aims: In automated excavation operations especially excavating big tunnels with high operation speed the application of Tunnel Boring Machine (TBM) has been prevalent. Tunneling construction projects especially TBM excavating operations have experienced some accidents in recent years. Hazard control must be done through the process of risk management. This study was done w ith goal of risk analysis of automated excavation operations in one of the water transfer tunnel projects. Methods: In this study for risk analysis, energy trace and barrier analysis technique was used. In data gathering process were used observation method, worker experience and judgments, checklist, standards & regulations and incident records. Recognition of energy sources, targets, probability and severity of hazards were done by competence experts in various team works. The identified risks were prioritized and control measures were recommended . Results: In this study 51 hazardous energy sources in 6 energy categories were recognized. These identified energy sources included physical energy 29.4%, chemical energy 19.6%, mechanical energy 41%, electrical energy 8% and natural energy 2%. The crane section by 19.5%, shield by 10% and cutter head by 10% were the most and the least dangerous part of tunnel boring machine in excavation process. Conclusion: Based on the findings of the study, TBM operations include various energy sources. Energy trace and barrier analysis technique can be used effectively in risk analysis of TBM operations.
