摘要：زمینه و هدف: جذب بخارات سمی جیوه (Hg 0) در هوای محیط کار از طریق جاذب‌های مناسب در کنترل حدود تماس شغلی شاغلین بسیار مؤثر است. با توجه به تمایل ساختارهای کربنی برای جذب سطحی جیوه، احتمالا می‌توان نانو لوله‌های کربنی را به عنوان نمونه‌بردار مناسب جیوه در نظر گرفت.هدف این مطالعه بررسی احتمال جذب بخارات جیوه توسط نانو لوله‌های کربنی و مقایسه کارایی جذب نانو لوله‌های کربنی چند‌جداره و تک‌جداره می باشد. روش بررسی: در مطالعه تجربی، راندمان جذب و تأثیر متغیرهای مختلف بر جذب بخارات جیوه عنصری توسط نانو لوله‌های کربنی، واجذب مقادیر جرمی بخارات جیوه، ظرفیت جذب، زمان و دمای واجذب، تکرار‌پذیری و زمان ماندگاری جیوه بررسی شد. برای صحت نتایج از آزمون‌های آماری آنالیز واریانس یک‌طرفه،رگرسیون خطی تک و چند‌متغیره و تی‌مستقل استفاده گردید. یافته‌ها: ظرفیت و راندمان جذب توسط جاذب به جرم جاذب، نوع نانو لوله کربنی،جرم جیوه وابسته می‌باشد.محدوده خطی این روش برای نانو لوله‌های کربنی تک جداره(7/0 – 006/0 میکرو گرم)و برای چند جداره(3 – 006/0 میکرو گرم)، حد تشخیص برای هر دو نانو لوله کربنی برابر با 006/0 میکرو گرم می باشد. دمای و زمان بهینه برای واجذب مقادیر جرمی جیوه به ترتیب برابر با 250 درجه سانتی گراد و 10 دقیقه و زمان ماندگاری جیوه بر روی نانو لوله‌های کربنی تا سه هفته بعد از نمونه-برداری(بیش از 90 درصد)بود. نتیجه گیری: نانو لوله‌های کربنی پتانسیل جذب بخارات جیوه را دارند و می‌توان از آنها برای نمونه‌برداری نیز استفاده نمود.
其他摘要：Background and aims: Sampling of toxic mercury vapors (Hg0) is necessary for determination of occupational exposure levels of workers exposed to this contaminant. Given the tendency of carbon nanotubes for mercury adsorption, carbon nanotubes can be expected to be suitable sampling media for mercury. The aim of this study was to compare the performance of multi-walled and single-walled carbon nanotubes (SWCNT, MWCNT) in absorption of mercury vapors in the air. Methods : In this experimental study, the efficiency of absorption and different variables that affected on adsorption of mercury vapor such as, adsorption efficiency, desorption mass amounts of mercury, adsorption capacity, the time and temperature of desorption, repeatability, and retention time of mercury were optimized. Statistical method, one way - anova, multiple linear regression and T - test were used for survey of results accuracy. Results: Capacity and adsorption efficiency of adsorbents related to mass amounts of adsorbents, type of carbon nanotubes and mass amounts of mercury. In this method, working range in SWCNT and MWCNT were 0.006 – 0.7 and 0.006 – 3 g respectively. The minimum of adsorption capacity in 80 mg of SWCNT and MWCNT was 0.006 g. The optimum time and temperature desorption for amounts of mercury were 10 minute and 250 °C respectively. The retention time of mercury adsorbed (90%) on carbon nanotubes was more than 3 weeks. Conclusion : Carbon nanotubes have the potential to be used for adsorption/ desorption of mercury vapors in the air.
关键词：کلمات کلیدی: بخارات جیوه; نانو لوله های کربنی تک جداره; نانو لوله های کربنی چند جداره; جذب; واجذب.
