摘要：زمینه و هدف: کادمیوم یکی از آلاینده های مهم صنعتی بوده و می تواند بر روی کلیه و دستگاه تنفسی اثرات زیان آوری اعمال نماید. این فلز به عنوان یک عامل سرطانزا در انسان طبقه بندی شده است. پایش بیولوژیکی و اندازه گیری کادمیوم در نمونه های ادرار، خون، مو و ناخن به ارزیابی دوز داخلی این فلز و سنجش دقیق مواجهه ناشی از منابع و راههای تماس مختلف کمک می نماید. به دلیل غلظت بسیار پایین ترکیبات در نمونه های بیولوژیکی و وجود عوامل مداخله کننده در این نمونه ها، روش های مناسب و معتبر آماده سازی نمونه به منظور تغلیظ و تخلیص آنها ضروری به نظر می رسد. هدف از این مطالعه استفاده از استخراج فاز جامد توسط جاذب XAD-4 جهت تغلیظ و تخلیص نمونه های مو و ناخن کارگران شاغل در یک صنعت فلزی در شهر زنجان به منظور تعیین مقدار کادمیوم می باشد. روش بررسی: در این مطالعه فرایند استخراج کادمیوم توسط ستون های پر شده با جاذب XAD-4 جهت آماده سازی، تغلیظ و تخلیص نمونه های بیولوژیکی استفاده گردید. در این راستا متغیرهای مؤثر بر روش مذکور بهینه سازی شده و دقت، صحت و تکرار پذیری روز به روز و در طول یک روز آن با استفاده از نمونه هایی با غلظت پایین، متوسط و بالای فلز مورد نظر تأیید گردید. پس از استخراج فلز کادمیوم از نمونه های واقعی مربوط به کارگران، تعیین غلظت این فلز توسط روش ولتامتری انجام شد. یافته ها: طی انجام این مطالعه، فاکتورهای مؤثر بر روش استخراج با استفاده از فاز جامد بهینه سازی شده و مقادیر مطلوب با کارایی بالا بدست آمد. به دنبال بهینه سازی روش استخراج، کادمیوم با راندمان بیشتر از 92 درصد از روی جاذب XAD-4 بازیافت گردید. غلظت کادمیوم در نمونه های مو و ناخن به ترتیب 98/25 و 186/82میکروگرم بر گرم بدست آمد که بالاتر از ماکزیمم مقدار توصیه شده توسط سازمان جهانی بهداشت (10میکروگرم بر گرم) می باشد. نتیجه گیری: استخراج فاز جامد توسط رزین XAD-4 روشی مناسب و ساده برای آماده سازی نمونه های بیولوژیکی بوده و با توجه به غلظت پایین آنالیت و وجود عوامل مداخله کننده ی موجود در این گونه نمونه ها (بویژه مو و ناخن)، می تواند در تخلیص و تغلیظ آنها مؤثر واقع گردد. در این مطالعه کاربرد روش مذکور در ارزیابی های شغلی و پایش بیولوژیک مورد تأیید قرار گرفت.
其他摘要：Background and aims: Cadmium is a common industrial and environmental contaminant causing adverse health effects on respiratory system and kidney. This has been classified as a human carcinogen. Biological monitoring of cadmium and its measurement in urine, hair, and nail samples can be considered as an evaluation of the internal dose. Because of trace concentration of analytes in biological samples and matrix interferences, the preparation of such complicated samples is necessary prior to analysis. This study deals with the optimization of parameters affecting solid phase extraction (SPE) procedure for the trace analysis of cadmium in workers’ hair and nail in city of Zanjan. Methods: Solid phase extraction using XAD-4 resin was optimized with regard to effective factors. The optimized procedure was validated based on the “within-day” and “day-to-day” reproducibility experiments and suitable accuracy and precision were achieved. The optimized method was used for pre-treatment of hair and nail samples. Results: Using the optimized method, the recoveries of the cadmium ion were more than 92%. A good reproducibility and repeatability was obtained for optimized method under the existing conditions. The concentrations of cadmium in hair and nail samples were 98.25 and 186.82 μg/g, respectively. Based on the results, the cadmium content of samples was more than recommended maximum level (10 μg/g). Conclusion: Solid phase extraction procedure using XAD-4 resin can be considered as a successful method to simplify the sample preparation for trace residue analysis. The findings indicated that, the developed method can be applicable for biological monitoring and for determination of analytes in different matrices like hair and nail to evaluate the occupational exposures.
关键词：استخراج فاز جامد; پایش بیولوژیکی; کادمیوم ; مو; ناخن
其他关键词：Solid phase extraction; Biological Monitoring; Cadmium; Hair; Nail
