摘要：زمینه و هدف: در حوزۀ عوامل شیمیایی محیط کار، روش مرسوم برای سنجش ترکیبات آلی فرّار در هوا استفاده از یک گازکروماتوگراف مجهز به آشکارساز یون سازی شعله ای (GC-FID) است که البته دارای محدودیت هایی نیز می باشد از جمله می توان قابلیت دسترسی به آن، نیاز به افرادکار آزموده، صرف وقت و هزینۀ بالای آنالیز ترکیبات شیمیایی را نام برد. هدف از این مطالعه، بررسی امکان جایگزینی آشکارساز یون سازی نوری (PID) با دستگاه گازکروماتوگراف در سنجش تولوئن هوا به عنوان نمایندۀ ترکیبات آلی فرّار در مطالعات تجربی بود. روش بررسی: در این مطالعه، تولید مداوم غلظت های 5، 20، 50، 100، 200، 500 و 1000 ppm از تولوئن هوا، توسط سامانۀ طراحی شده در آزمایشگاه و در دامنۀ رطوبت نسبی 2±13% انجام شد. غلظت تولوئن هوا در خروجی این سامانه، هم با آشکارساز یون سازی نوری و هم با روش مرجع 1501 سازمان NIOSH مورد اندازه گیری و مقایسه قرار گرفت. یافته ها: نتایج این پژوهش نشان داد که بین این دو روش در غلظت های بالاتر از ppm50 تولوئن در هوا تفاوت معنی داری وجود دارد در حالی که در غلظت های 5 و 20 ppm تفاوت معنی داری نشان نداد. ضریب همبستگی نتایج این دو روش در دامنۀ غلظتی 5 تا 1000 ppm تولوئن هوا، 999/0 بود. ضریب تصحیح برای آشکارساز یون سازی نوری در دامنۀ غلظتی مورد مطالعه، 05/1 به دست آمد. نتیجه گیری: عیلرغم تفاوت مقادیر خوانش تولوئن هوا توسط آشکارساز یون سازی نوری (PID) با روش مرجع 1501 سازمان NIOSH پاسخ آن خطی بود. بنابراین، در مطالعات مربوط به سنجش تولوئن هوا با استفاده از آشکارساز یون سازی نوری، مقادیرخوانش باید توسط ضریب تصحیح محاسبه شده، اصلاح شوند.
其他摘要：Background and aims: In the field of chemical agents at workplaces, traditional measurement method for assessing the volatile organic compounds (VOCs) concentration is using a gas chromatograph generally equipped with a flame ionization detector (GC-FID). However, there are some limitations in working with this equipment including equipment accessibility, necessity of highly trained operators, and the high cost of sample analysis. The aim of this study was to evaluate the performance of photoionization detector (PID) as a substitution for GC-FID in the measurement of toluene as a representative of the VOCs in experimental studies. Methods: This study was carried out by an experimental set up for generating toluene known concentrations at 5, 20, 50, 100, 200, 500 and 1000 ppm with relative humidity 13% ±2. The concentration values were measured with PID as well as the National Institute of Occupational Safety and Health (NIOSH) 1501 reference method and results were compared. Results: The results showed a significant difference between the two methods at concentrations higher than 50 ppm while there was no significant difference at 5 ppm and 20 ppm. The correlation coefficient of the toluene concentrations at 5 to 1000 ppm was 0.999. The correction factor for the PID was 1.05 at the studied concentration range. Conclusion: Although the results presented by PID were different from those extracted from the NIOSH reference method, the response was linear. Thus, in studies of measuring airborne concentrations of toluene using this type of detector the reading values must be corrected by the calculated correction factor.
关键词：آلی فرّار; تولوئن; آشکارساز یون سازی شعله ای (GC-FID) ; آشکارساز یون سازی نوری (PID); روش خوانش مستقیم
