摘要：Bu çalışma felsefe geleneği içerisinde Tanrı anlayışı en fazla tartışmakonusu edilen Spinoza’nın Tanrı anlayışının, din felsefesindeki Tanrı teorilerinden/anlayışlarından hangileriyle ilişkilendirildiğini ayrı ayrı ele alıpincelemeyi amaçlamaktadır.Felsefe ve din felsefesi tarihinde, çoğunlukla panteizm denilinceSpinoza, Spinoza denilince panteizm akla gelmektedir. Acaba bu yaygıntelakki dışında Spinoza herhangi bir anlayışla anılmamakta mıdır?Spinoza’ya nispet edilen yegâne Tanrı telakkisi bu mudur?İşte bu amaçla onun Tanrı anlayışının deizm, teizm, pan-enteizm,ateizm ve agnostisizm vb. pozitif ya da negatif Tanrı teorileriyle/anlayışlarıyla da ilişkisinin olup olmadığını incelemeye ve değerlendirmeyeçalışacağız.
其他摘要：The notion of God is central and the mostly discussed theme in themodern day philosophy of religion as it was in the past. Spinoza’sunderstanding is unique in this aspect. The aim of this study is toelucidate in depth the perception of God by Spinoza and to refer itsplace among other theories about God.As it is well-known, Spinoza’s understanding is associated with thenotion of pantheism. In other words, the notion of pantheism remindsSpinoza and vice versa in philosophy and in philosophy of religion inparticular. The question in this context is as follows: Apart from thiscommon understanding, is there any other dimension that Spinozacould also be associated with? Namely, is this the only way thatSpinoza constructs God? Seeking an answer to these, in this study I willtry to evaluate and point out relations, if any, of Spinoza’s conception of God to the understandings of Deism, Theism, Pan-entheism, atheism, agnosticism etc.
