期刊名称：Researches in Mystical Literature (Gawhar-i Guya)
印刷版ISSN：2008-3130
电子版ISSN：2476-3292
出版年度：2009
卷号：2
期号：3
页码：1-38
语种：Persian
摘要：در این مقاله، مقدمه‌ای که در ستایش و حمد خداوند در آغاز چهار مثنوی لیلی و مجنون نظامی، مجنون و لیلی امیر خسرو دهلوی، لیلی و مجنون جامی و لیلی و مجنون مکتبی آمده و اصطلاحاً تحمیدیه نامیده می‌شود با هم مقایسه شده است. مقایسه این چهار تحمیدیه، چند نکته را آشکار می سازد: 1- صفات ثبوتی و صفات سلبی خداوند، توجه به خلقت و دعا، محوری ترین مباحث تحمیدیه هاست.2- ترتیب مباحث، در تحمیدیه ها ساختار خاصی دارد؛ تحمیدیه با صفات ثبوتی (یا سلبی) آغاز می‌شود، در ادامه از مخلوقات ذکری به میان می‌آید، پس از آن مباحث دعا و معاد مطرح می‌شود و نعت(یا توصیه) در مرتبه آخر قرار می گیرد. 3- از میان مباحث مطرح شده در تحمیدیه ها کاربرد صفات ذاتی و استعمال آیات و احادیث در طی زمان سیری نزولی دارند.4- اگرچه بسیاری از متکلّمان و فقها به توقیفی بودن اسما و صفات معتقدند؛ امّا گاهی تحت تأثیر فرهنگ و آداب زمانه برخی از صفات به خداوند منسوب می شوند که مستند نقلی و روایی ندارند. بسیاری از صفاتی که جامی به کار برده است از این سنخ اند.5 - از میان چهار شاعر، مکتبی بیش از دیگران به صفات سلبی و به خلقت و نیز به نعت توجه کرده است. از نظر ادبی نیز تحمیدیه مکتبی بر دیگر تحمیدیه‌ها برتری دارد؛ بویژه در زمینه تشبیه، این برتری مشهودتر است. بدین ترتیب تحمیدیه او ضمن داشتن امتیاز ایجاز، از نظر ادبی و عمق مفاهیم، بر سایر تحمیدیه‌ها برتری دارد.
其他摘要：In the current study, eulogizing introduction of the four "Leili va Majnoon" Poems by Nezami, Amir Khosrow, Jami and Maktabi called "Tahmidiyah" are compared. This comparison clarifies the same essential points in them all. 1-Positive Characteristic, negative Characteristic, Creation and Prayer are the four main subjects used in all the mentioned "Tahmidiyah" s 2- Structures have Specific trends: they begin with positive characteristics or negative Characteristics. Then, they continue with Creation and in the following parts such topics emerge as Prayer, Resurrection, Eulogy or Advice 3-Among the aforementioned subjects, application of positive Characteristics has a decrease trend during the time 4-Although many canonists say that all the names of God must have specific references, sometimes some names used without these specific references. However, Jami has used many of these names 5-Among four poets, Maktabi takes into account such factors as negative Characteristics, Creation and Eulogy for Prophet more than others. And his poem has preference due to its literary value and figurative and formalistic devices.
关键词：تحمیدیه; لیلی و مجنون; نظامی; امیرخسرو; جامی; مکتبی.
其他关键词：Tahmidiyah; Leili va Majnoon Nezami; Amir khosrow; Jami; Maktabi.
