زمینه، هدف و روش بررسی: سازمانهایی که در زمینههای کاری پرخطر نظیر صنایع استخراج نفت و گاز، صنایع پتروشیمی، صنایع هستهایی و صنایع هوافضا فعالیت دارند، علاوه بر استفاده از فناوری پیشرفته، از وجوه پیچیدهی اجتماعی نیز برخوردارند. مطالعات جدید نشان داده، از ترکیب فناوری پیشرفته و قواعد مبهم اجتماعی، سیستمهای پیچیدهای شکل میگیرد که با نوع جدیدی از ریسک مواجه هستند؛ نوعی از ریسک که دور از دسترس روشهای واکاوی ریسک متداول قرار دارد؛ لذا در این مقاله با مروری جامع بر نتایج پژوهشهای اخیر، به اثبات ناکارآمدی روشهای آنالیز ریسک مرسوم در تحلیل ریسک اینگونه سیستمهای پیچیدهی فنی-اجتماعی و ریشهیابی دلایل آن پرداخته خواهد شد.
یافتهها و نتیجهگیری: ناکارآمدی روشهای مرسوم واکاوی ریسک در تحلیل ریسک سیستمهای پیچیدهی فنی-اجتماعی، ریشه در ناکارآمدی مدلهای حادثهی منسوخ شدهای دارد که زمینههای نظری این روشها را شکل دادهاند؛ چراکه شرایط درونی سیستمهای پیچیده و مکانیسم شکل گرفتن حادثه در آنها، با آنچه مدلهای مرسوم حادثه فرض میکنند بسیار متفاوت است.
Background and aims methods: High risk organizations and industries such as oil and gas extraction, chemical and petrochemical industries, nuclear and aerospace industries and air traffic control organization, in addition to use of advanced technology, have complex social aspects as well. Recent studies have shown that the combination of advanced technology and social vague rules of such organizations, forming a complex system that encounter with a new type of risk. The type of risk that inaccessible to conventional risk analysis approaches.Therefore, in this paper, with comprehensive review of recent studies, the ineffectiveness of traditional risk analysis methods in complex socio-technical systems will prove and the roots of this inefficiency will analyze.