摘要：قدمه: امروزه پوکی استخوان و شکستگیهای ناشی از آن یک مشکل بزرگ بهداشتی در سنین کهنسالی میباشد. این عارضه در خانمها و در سنین پس از یائسگی بسیار شایع است. با توجه به کمبود اطلاعات و تحقیقات در خصوص پوکی استخوان در کشورهای در حال توسعه، تحقیق فوق بهمنظور بررسی عوامل خطر پوکی استخوان در خانمهای یائسه در شهر تهران صورت گرفته است.مواد و روشها: این تحقیق یک مطالعه مورد- شاهدی است که در مرکز سنجش تراکم استخوان بیمارستان شریعتی طی سالهای 83-80 انجام گرفته است. در این تحقیق 272خانم یائسه (136 خانم دچار پوکی استخوان و 136 خانم را بهعنوان شاهد با همان نسبت از نظر گروه سنی) مراجعهکننده به مراکز سنجش استخوان مورد مصاحبه قرار گرفتند. تشخیص پوکی استخوان با استفاده از روش DEXA و دستگاه سنجش تراکم استخوان Lunar DPX و بر اساس تعریف WHO در ناحیه ستون مهرهها و یا استخوان سر ران انجام گرفت. جمعآوری اطلاعات از طریق تکمیل پرسشنامه بهوسیله مصاحبه و ثبت نتایج آزمایشات انجام شد. پرسشنامه حاوی اطلاعات دموگرافیک سابقه بیماری، استفاده از داروها و مکملهای غذایی، وضعیت تغذیه، اطلاعات مربوط به بارداریهای قبلی و فعالیت فیزیکی بود. عوامل خطر با استفاده از رگرسیون لجستیک چندگانه و برآورد نسبت شانس مورد بررسی قرار گرفت. نتایج: عوامل خطر پوکی استخوان در جمعیت مورد مطالعه با نسبتهای شانس تعیین شده (05/0P<) عبارت بودند از طول دوره یائسگی بیش از 5 سال (4/2)، BMI کمتر از 25 (2/4)، استفاده از استروییدها (6/3)، اختلالات مفصلی و استخوانی (2/2)، مشکلات دندانها (3/2)، تعداد زایمان بیش از 3 (1/2)، شیردهی بیش از 2 سال (6/2)، تحصیلات کمتر از دیپلم (4/2) و مصرف گوشت قرمز بیش از 4 وعده در هفته (1/2) .در حالیکه مصرف منظم (روزانه30 گرم یا بیشتر) پنیر (5/0)، مصرف منظم (سه وعده یا بیشتر در هفته) شیر )4/0(، مرغ (4/0)، ماهی (3/0)، عسل (42/0) با کاهش خطر پوکی استخوان همراه بود. همچنین مصرف منظم قرصهای مکمل کلسیم (3/0)، پیادهروی (4/0) و قرار گرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب (4/0) بهعنوان عوامل پیشگیری کننده از پوکی استخوان مطرح گردیدند.نتیجهگیری: بر اساس نتایج بهدست آمده از تحقیق حاضر، پوکی استخوان با عوامل متعدد و شناخته شده خطرساز همراه بود. .با توجه به تأثیر عوامل محیطی مثل تغذیه، ورزش و قرار گرفتن در معرض نور آفتاب بر پوکی استخوان، انجام تحقیقات تکمیلی در این خصوص و اجرای برنامههای آموزشی در زمینه تغذیه صحیح، ورزش و تغییر سبک زندگی بهمنظور پیشگیری از این عارضه ضروری بهنظر میرسد.
其他摘要：Introduction: Osteoporosis is recognized as a major healthcare problem in elders. Data on prevalence and risk factors of osteoporosis in developing countries is sparse. In this study we aim to define the risk factors of osteoporosis in a selected group of postmenopausal women inTehran.Methods and Materials: This is a case-control, interview based study that was conducted in a popular public hospital (Shariati) inTehranduring period 2002-2003. The sample sizes included 272 post menopausal women (136 case and 136 controls in the same age group). The case group were identified as osteoporotic patients based on WHO definition in spine and/or total femoral region interest using DEXA method and Lunar DPX machine. A self made questionnaire was used for data collection. It included some information on demographic, obstetrical and menstrual factors, medical and drug history, nutritional status, physical activity and life style. Risk factors for osteoporosis were calculated by adjusted odds ratios using multiple logistic regressions.Results: The significant (P<0.05) risk factors in present study population with their Odds Ratios (in parenthesis) were as follow: BMI<25 (4.2), duration of menopause > 5 years (2.4), Parity >3, lactation >3 years, steroid therapy (3.6), Bone and joint disorders (2.34) teeth problems (2.30), education < 12 schooling yrs (2.6) and red meat consumption ≥ 4 times/w (2.1).Regular consumption of milk ≥ 3/w (0.4), cheese ≥ 30g/d (0.5), chicken (0.4), fish (0.3) and honey (0.42) appeared to be significant protective factors. Calcium supplementation (0.3), regular walking (0.4) and sunshine exposure (0.4) also reduced the risk significantly.Conclusion: Osteoporosis, in this study, appears to be associated with several risk factors. The association of environmental factors like diet, exercise and sunshine exposure with osteoporosis indicates need of more studies in this area and also the direction for elders’ health strategies for osteoporosis prevention in Iran.
