标题：Refakatçi Aktörlerin Yaşam Doyumu, Bakım Yükü Ve Tükenmişlik Düzeylerini Etkileyen Faktörler Açısından Bir Değerlendirme (Sdü Araştırma Uygulama Hastanesi Örneği)
其他标题：An Evaluation in terms of Companion Actors' Life Satisfaction, Maintenance, Burden and Burnout Levels and Related Factors (SDU Research and Application Hospital)
摘要：Türkiye’de enformel bir konumda olan refakatçilik hizmeti gelenekselleşmiş bir şekilde hem kurumsal alanlar hem de kurum dışı gündelik yaşamda çocuk, hasta ve yaşlı bakım ihtiyacı açısından önemli bir hizmet üretmektedir. Ancak günümüzde refakatçilik hizmetine yönelik ihtiyacın, sürekli olarak, arttığı da görülmektedir. Bunun en önemli nedenleri arasında ailelerin küçülmesi, eğitim süreçlerinin uzaması, çalışma hayatına katılan bireylerin bu tür hizmetlere ayıracak boş zamanlarının azalması gibi makro toplumsal değişmelerin yanında, nitelikli personel yetersizliği, istihdam politikalarındaki eksiklikler, yaşlılar başta olmak üzere bakım ve refakat ihtiyacı olan nüfusun artması bulunmaktadır. Bu nedenle ücretsiz aile emeği çerçevesinde yürütülen refakatçilik hizmetleri günümüzde görünür bir şekilde ücretli bir istihdam alanlarından biri haline gelmektedir. Henüz emek arzı bakımından yetersizlikler olmakla birlikte bu şekilde bir oluşumun ön şartı olan emek ve hizmet alma talebi gün geçtikçe daha fazla hissedilir hale gelmektedir. Araştırma yeni ve formel bir istihdam alanı olmaya aday olan refakatçilik hizmetine yönelik sorunları ve bu hizmeti üreten aktörler açısından yaşanılan yetersizlikleri, karşılaşılan ya da aşılmasında güçlük çekilen problemleri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu doğrultuda araştırma enformel bir çerçevede yürütülen refakatçilik hizmetlerinin yaşam doyumunu azaltacağı, bakım yükü artışı ile birlikte tükenmişlik düzeyini artıracağına ilişkin bir varsayımı sınama çabasındadır. Dolayısıyla çalışmanın, öne sürülen varsayım kapsamında değerlendirilebilecek değişkenlerden hareketle, söz konusu hizmet alanlarına yönelik nitelikli eğitim, istihdam ve personel politikalarının oluşturulmasında dikkate alınabilecek bir toplumsal katkı yaratabileceği umulmaktadır. Araştırma kapsamına Süleyman Demirel Üniversitesi Araştırma Uygulama Hastanesinde dâhili ve cerrahi kliniklerinde yatarak tedavi gören hastaların yanında refakatçi olarak kalan 500 birey alınmıştır. Refakatçiler rastgele örneklem tekniği ile seçilmiştir. Bireylere “Yaşam Doyumu Ölçeği (YDÖ)”, “Bakım Verenlerin Yükü Ölçeği (BYÖ)” ve “Maslach Tükenmişlik Envanteri (MTE)” uygulanmıştır. Ayrıca refakatçilere ve hasta bireylere, demografik ve sosyoekonomik durumlarına ilişkin bilgileri içeren bir soru formu kullanılmıştır. Araştırma sonucunda refakatçi bireyin yaşam doyumu % 66,24; zaman-bağımlılık yükü % 41,35; gelişimsel yük %25,05; fiziksel yük %26,45; sosyal yük %11,09 ve duygusal yük %13,72 düzeyinde bulunmuştur. Bakım verenler %47 düzeyinde tükenmişlik yaşamaktadırlar. Yaşam doyumu ve bakım verme yükü ile tükenmişlik arasında güçlü bir ilişki vardır. Bakım yükü arttıkça tükenmişlik artmakta; bakım yükü duygusal tükenmeye (r=0.771, p<0.01) ve duyarsızlaşmaya (r=0.594, p<0.01) neden olmaktadır. Çalışmanın ampirik bulguları, günümüzde hasta bakımı sorununun gittikçe artan bir eğilime sahip olduğunu göstermektedir. Bu nedenle hasta bakımına yönelik politikaların geliştirilmesi önemlidir. Özellikle hastaya refakat eden bireylerin fiziksel, psikolojik ve sosyal ihtiyaçlarını destekleyecek programların geliştirilmesi önem taşımaktadır.
其他摘要：Companionship service which is in an informal position in Turkey produces an important service in terms of the needs of the children's daily life, the sick and elderly care in both institutional and non-institutional areas traditionally. However, today the need for companionship services is constantly increasing. Among the most important reasons for this are macro social changes such as the downsizing of families, the extension of education processes, the reduction of free time for individuals participating in working life, the lack of qualified personnel, the shortage of employment policies, and the increase in population, in particular the need for care and companion. For this reason, companionship services carried out within the framework of free family labor are now apparently becoming one of the areas of paid employment. Besides the shortage of labor supply, the demand for labor and services, which is a precondition for such a formation, is becoming increasingly felt. The research aims to reveal the problems of companionship service which is a candidate for a new and formal employment field and the inadequacies in terms of the actors who produce this service and the problems which are encountered or are difficult to overcome. In this line of research, the research is in an effort to test an assumption that companionship services carried out in an informal context will reduce life satisfaction and increase burden level with increased care load. Therefore, it is hoped that from the variables that can be evaluated within the scope of the hypothesis proposed, a social contribution that can be taken into account in the formation of qualified education, employment and personnel policies for such service areas. Within the scope of the research, 500 individuals who were hospitalized and treated in the inpatient and surgical clinics of Süleyman Demirel University Research and Practice Hospital as well as accompanying patients were taken. Accompanying persons were selected by random sampling technique. Individuals were administered the "Life Satisfaction Scale (LSS)", "Caregiver Burden Scale (CBS)" and "Maslach Burnout Inventory (MBI)". In addition, a questionnaire containing information on the demographic and socioeconomic status of companions and sick individuals was used. As a result of the research, life satisfaction of companion individual was 66,24%; time-dependency load 41,35%; developmental load 25,05%; physical load 26,45%; social load was 11.09% and the emotional load was found at 13.72%. Caregivers experience burnout at 47%. There is a strong relationship between life satisfaction and burden of care and burnout. As the maintenance load increases, burnout increases; maintenance burden causes emotional exhaustion (r = 0.771, p <0.01) and depersonalization (r = 0.594, p <0.01). The empirical findings of the study show that nowadays the issue of patient care has an increasing tendency. For this reason, it is important to develop policies for patient care. It is especially important to develop programs to support the physical, psychological and social needs of the individuals accompanying the patient.
关键词：Hasta; bakım verme; günlük yaşam aktiviteleri (GYA); yaşam doyumu; bakım yükü; tükenmişlik
其他关键词：Patient; caregiver service; activities of daily living (ADL); life satisfaction; care burden; burnou
