摘要：Araştırmada Türkiye’de 7. sınıflarda kullanılan bir sosyal bilgiler ders kitabında çağdaş devlet ve milletler ile tarihî devlet ve milletlere bakışın nasıl olduğunun belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma nitel araştırma modeline dayalı doküman incelemesi tekniğiyle yapılandırılmıştır. Araştırmada tabakalı örneklem tekniğine uygun olarak özel yayınevi kitaplarından rastgele bir tanesi seçilmiştir. Veriler doküman inceleme tekniğine uygun olarak toplanmıştır. Ders kitabı metni baştan sona okunmuştur. Bu aşamada Maxqda 12 programından faydalanılmıştır. Ders kitabının ön okumasında kayıt biriminin kelime, bağlam biriminin cümle olmasına karar verilmiştir. Esas okuma esnasında karşılaşılan her devlet ve millet ismi işaretlenmiş ve kod sistemi altına kaydedilerek kod listesi oluşturulmuştur. Kayıt tutulurken niceliksel kodlama ile yetinilmemiş, her bir kodun içerisinde bulunduğu cümle bağlamına göre pozitif, negatif veya nötr oluşlarına dikkat edilerek niteliksel kodlama da yapılmış ve ilgili kodla birlikte kayıt altına alınmıştır. Veri toplama sürecinde oluşturulan kategorilerin aldığı ağırlıksız puanlar frekans (f) ve yüzde (%) olarak gösterilmiştir. Her kategorinin aldığı yoğunluk puanına ve niteliksel özelliklerine göre sorular cevaplanarak analiz edilmiştir. Araştırmada 46 adet günümüzde isimleri devam eden çağdaş devlet/millet ismi tespit edilmiştir. En fazla kodlanan ilk beş devlet ve millet sırasıyla Türkiye/Türk, Yunanistan/Yunan-Rum, Almanya/Alman, İngiltere/İngiliz ve Rusya/Rus’tur. Ders kitabının çağdaş ülkeleri ele alış tarzı çoğunlukla yansız, nadiren pozitif ve bundan daha az negatiftir. 46 devlet ve milletten sadece 5’inde pozitif söylem kullanılmıştır. Ders kitabında 46 devlet ve milletten 8’inde nadiren negatif söylem kullanılmıştır. En yoğun negatif kullanım sırasıyla Rusya/Rus, Fransa/Fransız, Almanya/Alman, İngiltere/İngiliz, İtalya/İtalyan, Sırbistan/Sırp, Hollanda ve Hırvatistan/Hırvat kategorilerindedir. Ders kitaplarında milletleri şovenliğe sevk eden "Nasyonalizm"in değil herkesin kendi milletini sevmesi ve onu yükseltmek için çalışması anlamına gelen "Patriotisme" benimsendiği anlaşılmıştır. Ders kitabında bugün varlıklarını sürdürmeyen veya ismi değişerek devam eden 10 tarihî devlet ve millet ismi tespit edilmiştir. Bunların içerisinde ismi en fazla geçen devlet ve millet kategorilerinden ilk beşi Eski Türkiye/Eski Türk, Osmanlı Devleti/Osmanlı Türkü, Selçuklu Devletleri/ Selçuklu Türkü, Bizans/Bizanslı, Roma/Romalı, Venedik/Venedikli, Avusturya-Macaristan/Macar’dır. Kodlamaların kısmî çoğunluğu nötr, kısmen pozitif, nadiren negatiftir. Türk kategorisinde kodlamaların çoğunluğu Osmanlı Devleti/Osmanlı Türkü kategorisinde yapılmıştır. Ders kitabında Asya ve Afrika’ya göre çoğunlukla Avrupa ve Avrupalı kavramları geçmektedir. Avrupa sosyal, bilimsel, ekonomik ve kültürel olarak gelişmiş, takip edilen, taklit edilen ve öncü olarak vurgulanmıştır. Asya ve Afrika kıtasında salgın hastalık ve fakirlik sebebiyle olumsuzlanmıştır. Avrupa ise sömürgecilik nedeniyle olumsuzlanmıştır.
其他摘要：This study aims to detect the perspectives towards contemporary and historical states and nations in a social studies coursebook used in the 7th grade in Turkey. The study was structured by a document review technique based on a qualitative research model. A random sample was selected from private publishing books in accordance with the stratified sampling technique in the study. The data were collected through document review technique. The whole coursebook was read from the beginning to the end. Maxqda 12 program was used for this purpose. In the preliminary reading of the coursebook, it was decided to use words as register unit and sentences as context unit. Every state and nation name encountered during the main reading process was marked and recorded under a code system; a final code list was formed. Quantitative coding was not satisfactory and thus qualitative coding was also performed by paying attention to positive, negative or neutral forms of each code within the related sentence context and recording was performed under the related code. The unweighted scores of the categories generated in the data collection process are presented as frequency (f) and percentage (%). The questions were answered and analyzed according to the density score and qualitative characteristics of each category. 46 contemporary state / nation names were identified in the study. The first five most coded states and nations were Turkey/Turkish, Greece/Greek-Cypriots, Germany/German, England/English and Russia/Russian, respectively. The perspective of the coursebook towards the contemporary countries were found mostly neutral; rarely positive, and less negative. Positive discourse was used only for 5 out of 46 states and nations. In the coursebook, a negative discourse was rarely used for 8 out of 46 states and nation. Negative discourse was most commonly used in the categories of Russia/Russian, France/French, Germany/German, England/English, Italy/Italian, Serbia/Serbian, Netherlands and Croatia/Croatian, respectively. It was found that "Patriotism" was adopted, which means that everybody loves their nation and works to raise it, rather than "Nationalism" which drives nations to chauvinism in the coursebooks. A total of 10 historical states and nations that have not continued their existence today or whose names have changed were determined in the coursebook. The first five most mentioned of these states and nations were Old Turkey/Old Turkish, Ottoman Empire/Ottoman Turk, Seljuk States/Seljuk Turks, Byzantine Empire/Byzantine, Roman Empire/ Roman, Republic of Venice/Venice, Austria-Hungary/Hungarian. The partial majority of the codes were neutral, partially positive, and rarely negative. In the Turkish category, the majority of the codings were made in the Ottoman State/Ottoman Turk category. In the coursebook, mostly Europe and European concepts were mentioned compared to Asia and Africa. Europe was emphasized to be socially, scientifically, economically and culturally developed, followed, imitated and pioneered. Asia and Africa were negated due to epidemics and poverty. Europe was negated by colonialism.
关键词：Sosyal bilgiler; ders kitabı; devletler; milletler; ötekiler.
