摘要：Bu araştırmanın amacı, ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin “Türkçe Sözlük” kavramına ilişkin sahip oldukları zihinsel imgeleri metaforlar aracılığı ile belirlemektir. Bu amaçla ortaokul 8. sınıfta okuyan öğrencilerden “Türkçe sözlük… gibidir. Çünkü…” cümlesini tamamlamaları istenmiştir. Öğrencilerin cevapları, içerik analizleri yapılmak üzere, teker teker gözden geçirilmiş, geçerli olmayan metaforlar ayıklanmıştır. Daha sonra Türkçe sözlük kavramına yönelik geliştirilen metaforlar ve bunları gerekçesi olarak gösterilen açıklamalar bilgisayar ortamına aktarılarak ham veri metinler oluşturulmuştur. Bu metinler birkaç kez okunup değerlendirilmiş ve benzer özellikler taşıyan metaforlar bir araya toplanarak ortak temalar oluşturulmuş ve elde edilen verilerin analiz edilmesinde içerik analizi kullanılmıştır. Bu araştırmada çalışma grubunda bulunan 112 öğrenci 56 adet metafor üretmiştir. Bu metaforların 55’i olumlu, 1’i olumsuzdur. Araştırmaya katılan ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin % 99,107'sinin Türkçe sözlük kavramına yönelik olumlu metaforlar geliştirdiği görülürken sadece % 0,892'sinin ise Türkçe sözlük kavramına ilişkin olumsuz metafor geliştirdiği belirlenmiştir. Öğrencilerin Türkçe sözlük kavramına yönelik geliştirdiği olumlu metaforlar arasında frekansı en yüksek olanlar; insan, bilgisayar, öğretmen, kitap, beyin şeklinde sıralanmaktadır. Öğrenciler Türkçe sözlük kavramına yönelik sadece bilgisayar sözcüğü ile 1 adet olumsuz metafor üretmiştir. Öğrencilerin “Türkçe sözlük” kavramına yönelik geliştirdikleri metaforlar öğrenme, açıklama, bulunma, kapsamlılık, türetmek, değerlilik, bilgelik, fayda sağlama kategorileri altında toplanmış ve araştırma konusuna yönelik öneriler geliştirilmiştir.
其他摘要：Introduction and the aim of the study Metaphor which corresponds to the word “metaphor” in English and can also be used instead of such different notions as simile, imitation and figure of speech in Turkish has been one of the important data collection tool in qualitative research recently. Metaphor can be defined as an expression form of a notion or an event with another notion or another event depending on the language’s symbolic intended use. (Aydın and Pehlivan, 2010). Metaphors establish a similarity relation between one object and another object. This is one the most significant features of metaphors which makes them important in researches. In fact metaphors also provide the learned knowledge to be permanent because people do not forget when they associate the things they have just learned with the things they have already known. It is like to code a name of somebody we have just met with a name of one of our relatives or a name we have met before. Thus; in this study metaphoric perception of secondary school 8th year students regarding “Turkish Dictionary” notion is investigated. The dictionaries having an important place among the referenced works help the users to raise their language competence. Users’ age, level of education, native language, the purpose of benefiting from dictionary and the dictionaries depending upon their opportunity vary and are
