摘要：Türk yönetimi altında yaşayan Ermeniler Türk Devletlerinin her tarafına dağılmışlar. Türk devletlerinin himayesindeki Ermeniler; korkusuzca, asayiş içinde, mal, can, ırz ve namusları emniyet altında yaşamış ayrıca mezhep açısından da tamamen serbest, huzurlu, ekonomik açıdan ise Müslüman tebaadan daha rahat yaşam şansı bulmuşlardır. Ermeniler ticaret ve sanatla uğraşmışlar, sarraflık ve kuyumculuk yapmışlar, eskiden beri Osmanlı Devleti’nce özel hizmetlerde ve emniyet gerektirecek işlerde kullanılmışlardır. Devletin Darphane ve Baruthane gibi önemli müesseselerinin başına geçmişler ve “millet-i sadıka” olarak adlandırılmışlardır. Hacca giderken Osmanlı Müslümanları mallarını Ermeni komşularına bırakacak kadar, birbiriyle sosyo ekonomik kaynaşma söz konusudur. Osmanlı Devleti Hıristiyan tebaasına karşı eşit muamele etmiş, bunlardan birini diğerine tercih etmemiş ve birbirlerinin işlerine karışmamıştır. Tarihin derinliklerindeki bu ilişkilerin geniş manada ortaya çıkarılması, anlaşılması, yorumlanması, günümüz ve geleceğimiz için büyük önem taşımaktadır. Esasen bu anlayış sadece bize has olmayıp, Türk idaresinde yaşayan kavimlerin de önemli bir çıkmazıdır. Oysa tarih, bütün taraflar için bütün yönleriyle ortak olarak yaşanmış bir vakıadır. Bu vakıanın özüne vakıf olmak, ortak tarih şuurunun oluşmasına önemli katkılar sağlayacaktır. Bütün insanlığın en büyük hedefi huzur içinde sağlıklı, mutlu bir yaşam sürebilmektir. Tarihin her kademesinde, hayal edilen bu düşünceler sadece iyi birer dilek olarak kalmaya mahkûm edilmiştir. Yapılan araştırmalarda ise genel olarak coğrafî genişlemelerin ve adil bir yönetim başarısı olduğu ön plana çıktığı görülmektedir.
其他摘要：Armenians living under Turkish rule had been scattered on each side of the Turkish States. Armenians under the auspices of the Turkish state had lived fearlessly,in peace and under safety of their lifes,honors and goods, also they had lived completely free in terms of denomination and in the terms of economy they had lived more comfortable than Muslims. Armenians have engaged in commerce and the arts, money lending and jewelry have done and they had used in the jobs that require safety and special services. They had became the head of important institutions such as Darphane and Baruthane and named as “loyal people”. There was a socio-economic stir like as when Ottoman Muslims going to Hadj they leave their goods to their Armenian neighbours.Ottoman Empire had equal treatment to Christian subjects , they had not prefer one to another and had not been each other’s work in. Uncovering,understandig and interpretation of this relationships in the depth of the history have a great importance for present and future. Essentially, this approach is not only unique to us,and it is also a major dilemma for the people living in the Turkish administration. But history is a fact that experienced as a partner in all aspects for all parties. Having knowledge the essence of this fact will make an important contribution to the formation of common history consciousness. The ultimate goal of all humanity is able to live a happy life in peace, healthy. At every stage of history,ideas that imagined were doomed to remain as only good wishes. In studies of general, geographical expansions and a fair management success is seen that come to the fore.
