摘要：Tarihsel süreç içerisinde başlangıçta hayvancılığa bağlı, göçebe karakterli bir üretim biçimi uygulayan Türk milleti, bu hayat tarzına uygun bir anlayış ile genellikle büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığa meyletmiş, yerleşik hayata geçmesiyle beraber hayvancılık anlayışına yerleşik düzene uygun yeni biçimleri de katmaya başlamıştır. Yerleşik düzenle birlikte kümes hayvancılığı gibi arıcılık ve bal üretimi faaliyetleri de uygulanmaya başlanmıştır. Başlangıçta yaban hayatı içerisinde rastladığımız arı ve balın artık bir üretim tarzı olarak uygulanması sözü edilen yerleşik düzenin uygulamaları olarak karşımıza çıkmaktadır. Dolayısıyla Türk tarım tarihi içerisinde kültür arıcılığıyla nispeten daha geç dönemlerde tanıştığımız açıktır. Arıcılık faaliyetleri ile ilgili akademik çalışmalarda, konunun genellikle teknik ve zirai boyutuyla, arı sağlığı, arı ırkları, bal verimi gibi tarımsal üretim dallarıyla ilgilenilmiş ve bunlarla ilgili araştırmalar vücuda getirilmiştir. Buna rağmen konunun halkbilimi açısından değerlendirilmesi noktasında yayın ve araştırma sayısı oldukça sınırlı düzeyde kalmıştır. Bu doğrultuda, hayvancılığa bağlı bir tarımsal üretim şekli olması nedeniyle arıcılığın ve arıcılığa bağlı ürünlerin çevresinde gelenek, inanç gibi folklorik malzemelerin de üretilmiş olabileceği muhtemeldir. Bu temel varsayım üzerinde şekillendirmeye çalıştığımız araştırmamız bu özelliği ile, arıcılık ve bala bağlı inanç ve gelenekler konusunda, bir ilk deneme olacaktır. Çalışma, arıcılığın Türk kültür tarihindeki gelişimini, alanla ilgili sosyal bilimsel çalışmaları, dini metinlerde arının ve balın durumunu, Anadolu sahasında rastlanan inanma, uygulama gibi folklorik örnekleri sözlü ve yazılı kaynaklardan yapılan derlemelerle ele alarak meselenin halkbilimi alanına bir katkı sağlaması öngörülmüştür.
其他摘要：Turkish people practicing a nomadic production form related to stock-breeding in the historical process generally tended to bovine and ovine breeding in consideration of this life style and started to add new forms to the breeding concept suitable for permanent settlement together with passing to the settled life. Besides poultry raising, apiculture and honey harvesting activities started to be practiced together with permanent settlement. Practicing as a production form of bee and honey once seen in wildlife in the beginning has appeared as cited practices of permanent settlement. Therefore, it is clear that Turkish people has introduced with apiculture late in the agricultural history of Turks. In academic studies concerning apicultural activities, it is generally interested with technical and agricultural dimensions and the agricultural production branches like bee health, bee origins, and honey yield, and studies related to these has been generated. However, the number of publication and research has remained at a limited level on the point of folkloric evaluation of the subject. Accordingly, it is possible that folkloric materials like belief and tradition has been also generated around apiculture and apicultural products because of an agricultural production form related with breeding. Based on this assumption, our study is to be an initial essay on belief and tradition related to apiculture and honey. It is presumed that the study contributes to the folklore by discussing folkloric examples like development of apiculture in the history of Turkish culture, related social academic studies, position of bee and honey on religious texts, belief and practices in Anatolian field with collected works gained from verbal and written sources.
