摘要：Klâsik Türk edebiyatı tarihinde bazı şiirler vardır ki tesirleri asırlar boyu sürmüştür. Hem yazıldıkları dönemin edebiyat meclislerinde münevver kimseler tarafından beğeniyle okunmuş, hem toplumdaki şiir meraklılarınca elden ele dolaştırılarak mecmualara kaydedilmiş, hem de mûsikîşinaslar tarafından bestelenerek mûsikî fasıllarında icrâ edilmiştir. Farklı muhit ve zamanlarda muhtelif şairlerce bu tür şiirlere nazireler yazılmış, tahmis ve tesdisler kaleme alınmıştır. Bu türdeki şiirlerden birisi de XV. asır mutasavvıf şairlerinden Dede Ömer Rûşenî’nin Çün doğup tutdu cihân yüzünü hüsnün güneşi1412 Kim ola sevmeye bu vech ile sen mâhveşi matlalı gazel nazım şekliyle yazılmış na‘tıdır. Bu şiir, yazıldığı XV. asırdan XVIII. yüzyıla kadar on yedi farklı şair tarafından tahmis ve tesdis edilmiş, birçok makamda da bestelenmiştir. XVIII. asır biyografi yazarlarından H. Hüseyin Ayvansarâyî, Vefeyât-ı Ayvansarâyî adlı tezkire niteliğindeki kitabında, bu na‘tın çok beğenildiğini bildirerek esere yapılan tahmislerden on dördünü bir araya getirdiğini söyler. Elimizde, bu küçük mecmuanın müstakil nüshası bulunmamakla birlikte, Vefeyât-ı Ayvansarâyî’nin bir yazmasının sonunda (Uşşâkî Tekkesi 365) Rûşenî’nin na‘tına yazılmış birisi tesdis, on altısı tahmis olan on yedi şiir kayıtlıdır. Bu eser, muhtemelen Ayvansarâyî’nin bir araya getirdiğini söylediği derlemenin genişletilmiş hâlidir. Bu yazıda, öncelikle Rûşenî’nin söz konusu na‘tı incelenerek Ayvansarâyî’nin bahsettiği derleme üzerinde durulacaktır. Ardından bu şiiri tahmis eden Nâlî, İzzî, Vahîd, Nazîm, Nahîfî, Fennî, Mü’minzâde Hasîb, Mehmed Râsim, Hâkim, Müstakimzâde, Salâhî, Kânî, İbrahim Necâtî, Hassân Ahmed, Sıdkî, Hâlikî ve tesdis eden Zamîrî’nin kısa biyografilerinin yanı sıra, bahis konusu tahmislerin ve tesdisin transkripsiyonlu metni verilecektir.
其他摘要：There are some poems in Classical Turkish Literature that their effects last for ages. They are both read with pleasure by intellectuals in the literature congresses of their time and they are recorded in magazines by curious people of poem by being given hand in hand, and they are carried out in music nights by musicians composing them. Nazire’s are written for these poems by certain poets in different places and times, and tahmises, tesdises are written. One of the poems in this type is the Na‘t which is written in the shape of gazel by Dede Ömer Rûşenî who is one of the mutasavvıf poets in the age of XV. Çün doğup tutdu cihân yüzünü hüsnün güneşi141 Kim ola sevmeye bu vech ile sen mâhveşi This poem are written as tahmis and tesdis by seventeen different poets from the age of XV to the century of XVIII, and composed in many tunes. H.Hüseyin Ayvansarayi who is one of the biograpy writers in the age of XVIII says to collects fourteen tahmises of this work by telling that this Na‘t is liked very much in his biography called Vefeyât-ı Ayvansarâyî. In our hand, there is not an original copy of this small magazine but there are seventeen poems sixteen of which are tahmises and one of which is tesdis being written to Na‘t of Rûşenî in the end of Vefeyât-ı Ayvansarâyî manuscript. This work is probably more comprehensive version of compilation which Ayvansarâyî says to bring together. In this writing, it is focused on compilation that Ayvansarâyî says after the Na‘t of Rûşenî is examined at first. Then, short biographies of Nâlî, İzzî, Vahîd, Nazîm, Nahîfî, Fennî, Mü’minzâde Hasîb, Mehmed Râsim, Hâkim, Müstakimzâde, Salâhî, Kânî, İbrahim Necâtî, Hassân Ahmed, Sıdkî, Hâlikî who writes tahmis about this poem and Zamirî who writes tesdis and also transcriptional passage of these tahmises and tesdis are given.
关键词：Dede Ömer Rûşenî; Na‘t; Tahmis; Ayvansarâyî.
其他关键词：Dede Ömer Rûşenî; Na‘t; Tahmis; Ayvansarâyî.
