摘要：Bu çalışmada, Türk Dili ve Edebiyatı dersinde kullanılan soruların niteliği çağdaş öğretim yaklaşımları çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılmıştır. Eğitim ortamlarında soruların kullanımında iki temel amaç/yönelimden bahsedilebilir: öğretmeye dayalı soru sorma (bir öğretim yöntemi olarak) ve ölçmeye dayalı soru sorma (ölçmeye, değerlendirmeye yönelik olarak). Bu iki temel yönelimin yanı sıra ders işleme sürecinde farklı amaçlarla da sorulardan yararlanılmaktadır. Bu çalışma, Türk dili ve edebiyatı eğitiminde bir öğretim yöntemi olarak ders işleme sürecinde kullanılan sorulara odaklanmıştır. Türk Dili Edebiyatı dersi, Türk Dili ve Edebiyatı Öğretim Dersi (9, 10 ,11, 12. Sınıflar) Öğretim Programında (2015) da belirtildiği gibi metin merkezli bir derstir. Bu ders kapsamında farklı metin türleri üzerinden yürütülen okuma-anlama etkinlikleri (Metni Anlama ve Çözümleme, Eleştirel Okuma) çoğunlukla sorularla gerçekleştirilir. Bu çalışmada, metinlere yönelik kullanılan soruların; etkili ve anlamlı öğrenme aracına dönüştürülerek üst düzey bilişsel becerileri geliştirmesinde işlevsellik kazanmasını sağlayan nitelikler belirlenmeye çalışılmıştır. Sorular, öğrencilerin bilgiyi üretmesine aracılık ettiğinde (üretme etkisi) ve metin içi bilgileri metin dışına genişletecek şekilde düzenlendiğinde bu işlevi sergiler görünmektedir. Sorular; özellikle metin dışına açılan, genişletilen bilgi öğretim hedefi olduğunda metnin bütününe yönelen sorulara daha sınırlı yer verilmesi uygun olacaktır. Bu çerçevede, iki öğretim materyaline değinilerek sınırlı uygulama örnekleri verilmiş; metinlerin dersin kazanımlarına yönelik olarak değerlendirilmesinin önemine değinilerek öğretmen rehberliğinin sağlanmasında materyallerin ve soruların ders işleme sürecine uygun yapılandırılması gerektiğine dikkat çekilmiştir.
其他摘要：In this article, the quality of the questions which are used in Turkish Language and Literature course has been tried to be evaluated within the framework of contemporary teaching approaches. There are two main purposes / directions in the use of questions in educational environments: Asking questions based on teaching (as a teaching method) and asking questions based on measurement (for measuring, evaluating). In addition to these two basic dimentions, questions may used for different purposes. This study focuses on the questions which are used in the course process as a teaching method in Turkish language and literature education. As mentioned in 2015 Turkish Language and Instruction program, Turkish Language and literature course is text-centered. Within the scope of this course, reading-comprehension activities conducted through different text types (text- comprehension, critical reading) mostly carried out with quesntions. In this study, the questions which are used for texts; It has been attempted to determine the qualities that enable functionalization in the development of high-level cognitive skills by being transformed into effective and meaningful learning tools. The questions seem to exhibit this function when the students mediate the generation of knowledge (the influence of production) and are arranged to expand the textual information out of the text. Questions; It would be appropriate to give more limited questions to the whole of the text, especially when it is the goal of expanded information teaching, which opens out of the text. In this framework, examples of limited practice are given with reference to two teaching materials; Emphasizing the importance of evaluating the texts for the achievements of the course and emphasizing that the material and the questions should be structured according to the course processing process in providing the guidance of the teacher.
关键词：Türk Dili ve Edebiyatı; Edebiyat Öğretimi; Öğretim Yöntemi; Soru; Çağdaş Yaklaşımlar; Metin Kullanımı
其他关键词：Turkish Language and Literature; Literature Teaching; Teaching Method; Question; Contemporary Approa
