摘要：Tüm dünyada eğitime yönelik problemlerden biri olarak anadili öğretimi ve yabancı dil öğretimi kabul edilir. Buna bağlı olarak farklı yöntem ve teknikler denenir. Her koşulda dil öğretimi için metin kullanımı kaçınılmazdır. Özellikle sınıf ortamında, metne dayalı olarak dinleme, okuma, konuşma, yazma ve dilbilgisi çalışmaları yapılır. Bu nedenle dil öğretimi için metin seçimi önemli bir unsurdur. Seçilecek olan metinler, çeşitli ölçütlere göre değerlendirilerek belirlenir. Ölçütlere bağlı olarak belirlenen metinler, öğrencilerin dilsel becerilerini geliştirmek için kullanılır. Dil öğretiminde metin seçimine yönelik dilbilimsel ölçütler belirlemek önemli bir unsurdur. Bununla ilgili olarak seçilen metinlerdeki işlevsel görünüm, öğrencilerin dilin imkânlarını kavraması açısından gereklidir. Bu çalışmanın amacı, 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan metinleri edimsel yönden değerlendirmektir. Araştırmada tarama yöntemi kullanılmıştır. Metin içerisinde yer alan sözceler, Searle’nin söz eylem kuramına göre sınıflandırılmıştır. Çalışmada ortak tema olan Toplum Hayatı’ndaki metinler analiz edilmiştir. Değerlendirilen üç ders kitabındaki metinler, düzyazı türleriyle ve bir tema ile sınırlandırılmıştır. Kullanılan ölçütler üstlenimsel, eylemsel, buyruksal, açıklayımsal ve bildirimsel başlıkları altında toplanmıştır. Araştırmada, ders kitaplarındaki söylemlerde bildirimsel ve açıklayımsal ifadelerin çokluğu saptanmıştır. Diğer söylemlerin ise yetersiz kaldığı görülmüştür. Metinlerde farklı söylem kullanımı, öğrencilerin anlama ve anlatma becerilerine katkı sağlar. Bu çalışmada, öğrencilere yönelik seçilecek metinlerde edimsel yönden farklı söylem türlerinin kullanılması önerilmiştir.
其他摘要：Globally, one of the most discussed problems in education is the issue of teaching in mother tongue and in a foreign language. Accordingly, various methods and techniques have been tried. In any case, using a text is indispensable. Especially listening, reading, speaking, writing and grammar drills are conducted in the classroom environment. Therefore, text preference is an important element in language teaching. These texts are determined according to certain criteria. The texts determined upon criteria are used to improve the language skills of students. Certain linguistic criteria have to be determined for text choice in language teaching. In this context, functional display in the texts chosen is crucial for students to grasp the potential of language. The aim of this research is to assess the texts in 8th Grade Turkish Course Books in a pragmatic perspective. Survey method was used in the research. The statements in the texts were classified according to “speech acts theory” of Searle. In the research, the texts in the common theme, “Social Life”, were analyzed. The texts assessed in three course books were limited with a theme and prose types. The criteria were grouped under the following headings: commissives, declarations, directives, expressives and assertives It was determined that most of the expressions in all the course books were descriptive and expressive while the others were insufficient. Using various expressions in texts contributes to perceptive and expressive skills of students. It was suggested in the research that expression types
关键词：Türkçe ders kitabı; dilin işlevleri; edimsel sınıflama; söz eylemler
其他关键词：Turkish course book; functions of language; pragmatic classify; speech acts
