摘要：İdeolojik yönetimlerin toplumun düşünce yapısını istedikleri yönde değiştirmek için kullandıkları araçların başında eğitim sistemleri ve edebî yapılanmalar gelmektedir. Eğitim sistemleri toplumu yönetenlerin doğrudan müdahale alanında bulunan ve toplumu istedikleri şekilde yönlendirebilecekleri en önemli araçtır. Toplumun gideceği yöne karar verenler belirledikleri yön doğrultusunda toplumdaki bireylerin düşünce yapısını tayin etmek için eğitim sistemlerini kurgularlar. Bu kurgu okullarda okutulacak dersler, kullanılacak kitaplar, yararlanılacak kaynaklar gibi pek çok unsuru içerisinde barındırmaktadır. Edebî yapılanmaların kurgulanması ise biraz daha zor ve karmaşık bir süreci ihtiva etmektedir. Bu kurgunun hayata geçirilmesi için ya mevcut edebiyatçıların düşünce yapısının ideolojik sistemin istediği şekle dönüştürülmesi ya da bu sistemi benimseyen bir edebiyatçı grubunun teşvik edilerek yetiştirilmesi gerekmektedir. Sovyetler Birliği döneminde edebî yapılanmanın kurgulanması için bahsedilen bu yöntemlerin her ikisi de kullanılmıştır. Birtakım yazarlar ve şairler desteklenirken belli bir grup ise dışlanarak ötekileştirilmiş, hatta ortadan kaldırılmıştır. Yeni kurulan bu yapılanmanın içerisinde sistemin dışına çıkan veya sisteme muhalefet eden herhangi bir unsur varlığını devam ettirememiştir. Edebî üretimi bu şekilde kurgulayan ideolojik yönetim, yeniden üretimi sağlamak için edebiyat eğitimini de yeni kurulan bu edebiyat çerçevesinde kurgulamıştır. Kazakistan Sovyet Cumhuriyeti’nde uzunca bir süre okutulan lise 10. sınıf Kazak Sovyet Ädebiyeti ders kitabını bu kurgusal planlama perspektifinden ele alan çalışmamız, Sovyetler Birliği yönetimi tarafından edebiyat eğitiminin ne şekilde ideolojik bir hâle getirildiğini ortaya koymaktadır.
其他摘要：The first means used for changing formation of the idealogical governing of society in desired direction is educational system and literary formation. The educational system is influental means of direct intervention by society administration. The governance who draws the direction of society determines the educational system of persons’ thoughts in society. This action captures a lot of elements as lessons and important resources at schools. And the control of literary formation is more difficult and encloses confused process. In order to realise this control the idelogical system of philologians’ thought formation should be changed in need direction or to bring up the group of philologians by incitements. İn the period of Soviet Union, both of spoken methods were used for the control of literary formation. Some of them were supported and other groups were ignored, even some of them were killed. Any element which was out of this system or persons who struggled against it couldn’t exist anymore. The ideological system which controls literary product in this way limited the literature education in new formated literature frame. This work about the book of Kazakh Soviet Literature for 10th form school pupils in the period of Kazakh Soviet Socialistic Republic deals with the way of ideological state formation by literature education.
关键词：Eğitim; Edebiyat Eğitimi; İdeolojik Edebiyat Eğitimi; Kazak Edebiyatı Eğitimi
其他关键词：Education; Literature Education; Ideological Literature Education; Kazakh Literature Education
