摘要：Bu çalışmanın amacı, sınıf ve ilköğretim matematik öğretmen adaylarının eleştirel düşünme eğilim düzeylerini, eleştirel düşünme eğilim düzeylerine cinsiyet ve sınıf düzeyi değişkenlerinin etkisini belirlemektir. Çalışmada kesitsel tarama modeli kullanılmıştır. Çalışma, 2014-2015 eğitim-öğretim yılın güz yarıyılında Balıkesir Üniversitesi Necatibey Eğitim Fakültesi’nde öğrenim gören 549 öğretmen adayıyla yürütülmüştür. Çalışmaya katılan öğretmen adaylarının 240’ı sınıf öğretmenliğinde, 309’u ise ilköğretim matematik öğretmenliğinde öğrenim görmektedir. Veri toplama aracı olarak Demografik Bilgi Formu ve Facione, Facione ve Giancarlo (1998) tarafından geliştirilmiş olan, Kökdemir (2003) tarafından Türkçeye uyarlanan Kaliforniya Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeği (CCTDI-T) kullanılmıştır. Veriler, SPSS 20.0 paket programı kullanılarak çözümlenmiştir. Çalışmanın sonuçlarına göre çalışmaya katılan öğretmen adaylarının genel eleştirel düşünme eğilim düzeylerinin ortalamanın biraz üstünde olduğu belirlenmiştir. Cinsiyetin değişkeninin genel eleştirel düşünme eğilim düzeyleri üzerinde anlamlı bir etkisinin olmadığı bulunmuştur. Ölçeğin alt boyutlarında cinsiyet değişkeninin etkisi incelendiğinde analitiklik, açık fikirlilik ve doğruyu arama boyutlarının kadın öğretmen adaylarının lehine, meraklılık boyutununsa erkek öğretmen adaylarınn lehine anlamlı farklılık oluşturduğu görülmüştür. Sistematiklik ve kendine güven alt boyutlarında cinsiyet değişkeni anlamlı farklılık oluşturmamıştır. Ölçeğin genelinden alınan puanlara bakıldığında sınıf düzeyine göre eleştirel düşünme eğilim düzeyleri arasında anlamlı farklılık belirlenmiştir. Anlamlı farklılık 3. ve 4. sınıflara göre 1. ve 2.sınıflar lehine olmuştur. Analitiklik, açık fikirlilik ve sistematiklik alt boyutlarında sınıf düzeyi anlamlı farklılık oluşturmuş anlamlı farklılık 1.sınıflar lehine olmuştur. Diğer alt boyutlarda sınıf düzeyi anlamlı fark oluşturmamıştır. Her iki öğretmen adayı grubu da matematik öğretimi yapacağından, eleştirel düşünmeyle matematik öğretimi arasında ilişki de kurularak elde edilen sonuçlar tartışılmıştır.
其他摘要：The aim of this study is to determine the critical thinking tendency levels of the classroom and elementary mathematics teacher candidates, and the effect of gender and class level variables on the levels of critical thinking. Cross-sectional model was used. The study was conducted with 549 teacher candidates studying at Balıkesir University Necatibey Education Faculty in the fall semester of 2014-2015 academic year. 240 of the teacher candidates participating in the study are taught in classroom education and 309 are taught in elementary mathematics education. As data collection tool, the California Critical Thinking Tendency Scale (CCTDI-T) developed by Demographic Information Form and Facione, Facione and Giancarlo (1998), and adopted to Turkish by Kökdemir (2003) was used. The data were analyzed using SPSS 20.0 software. According to the results of the study, it was found that general critical thinking tendencies of the teacher candidates participating in the study were slightly above the average level. The gender variable was found to have no significant effect on the general level of critical thinking. When the effect of the gender variable in the subscales was analyzed, analyticity, open-mindedness and truth-seeking dimensions were found to be significantly higher in female teacher candidates, whereas inquistiveness dimension was statistically significant in the male teacher candidates. In systematicity and self-confidence sub-dimensions, gender was not significant. When we look at scores from the overall scale, there was a significant difference between grades in terms of the critical thinking tendency levels. 1st and 2nd graders had significantly higher scores than 3rd and 4th grades. In the analytical, open-mindedness and systematicity sub-dimensions, a significant difference was found among grades, and the difference was in favor of the 1st graders. In the other sub-dimensions, the grade level did not make any significant difference. As both groups of teachers will teach mathematics, by establishing relationship between critical thinking and mathematics teaching, the results were discussed.
关键词：Eleştirel düşünme; öğretmen adayları; öğretmen eğitimi;matematik eğitimi.
