摘要：Bu çalışma Matematik ve Osmanlı Türkçesinin disiplinler arası etkileşiminin yer aldığı bir şifreleme etkinliğinin 12. sınıflarda kullanılabilirliğinin incelenmesi amacı ile yapılmıştır. “Mathematics Enchancement Programme” in önerdiği “harf değiştirme şifrelemesi” etkinlikleri Osmanlı alfabesine uyarlanmış ve araştırmacılar tarafından oluşturulan etkinlik örnekleri kullanılmıştır. Uygulanan etkinliklerin 12. sınıf düzeyindeki uygulanabilirliğinin incelenmesi ve bu etkinlikle ilgili öğrenci görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, araştırma İstanbul’daki bir sosyal bilimler lisesinin 12. Sınıfında öğrenim görmekte olan 19 öğrenci ile 2015-2016 eğitim öğretim yılında gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma nitel araştırma tekniklerinden durum çalışmasıdır. Araştırmada gözlemle veri toplama tekniklerinden video kaydı ile ve yazılı kaynaklardan yararlanılmıştır. Veri toplama araçları ve toplanan verilerin analiz ve yorumlanmasında sürekli karşılaştırma yöntemi kullanılmıştır. Öncelikle öğrencilerin ilgisini çekebilecek modern dünyada kullanılan örneklere değinerek şifrelemeden bahsedilmiştir. Uygulanacak etkinliğe yönelik açıklamalar ayrıntılı olarak verilmiştir. Etkinlik boyunca yapacakları şifreleme türünden bahsedilmiş, harf değiştirme şifrelemesinin deşifre metodlarına değinilmiştir. Etkinlikte kullanılan deşifreleri ilk defa kullana El-Kindî’den bahsedilmiş ve El-Kindî’nin frekans analizi ile yaptığı deşifrelere örnek olan şifre örneklerine etkinlikte yer verilmiştir. Öğrencilere çalışma kâğıtları dağıtılarak etkinlik uygulanmış, daha sonra araştırmacılar tarafından hazırlanan yarı yapılandırılmış form ile etkinlikle ilgili olarak her bir öğrenciden görüşleri yazılı olarak alınmıştır. Uygulama sona erdikten sonra öğrencilere dağıtılan çalışma kâğıtlarının incelenmesi ve öğrencilerin uygulama esnasındaki durumları göz önünde bulundurularak etkinliğin uygulanabilirliği incelenmiştir. Öğrencilerden alınan görüş formlarının incelenmesi ile de öğrencilerin etkinlikle ilgili görüşleri belirlenmiştir. Araştırma sonucunda, kullanılan etkinliğin 12. sınıf düzeyi için uygun ve kullanılabilir olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin şifreleme etkinliği ile ilgili görüşlerinin olumlu yönde olduğu görülmüştür. Bu etkinlik öğrencilerde matematiksel olarak ardışık soyutlama ve genellemelerle birlikte permütasyon ve olasılık ile ilgili kavramların geliştirilmesinin yanı sıra öğrencilerin tahmin becerilerinin de geliştirilmesine ve farklı disiplinler olan Osmanlı Türkçesi ve matematiğin ilişkilendirilerek öğrenciler için daha etkili bir öğrenme alanı oluşturulmasına yardımcı olmuştur. Yapılan gözlemlerden elde edilen sonuçlara göre, matematiksel düşünme becerisinin ve Osmanlı Türkçesi ile yapılan şifreleme etkinliklerinin öğrencilerin ilgisini ve motivasyonunu arttırdığı görülmüştür.
其他摘要：This study was conducted with the aim of analyzing the applicability of an encryption activity that contained an interdisciplinary interaction of Ottoman Turkish and Mathematics on the 12th grades. Activities of “substitution cipher” proposed by “Mathematics Enchancement Programme” were adapted into the Ottoman alphabet and some sample activities created by researchers were used. The applied activities were aimed to have been analyzed about their applicability on the 12th grade level. It was also aimed to have been determined the students' opinions about this activity. For this purpose, the study was carried out with 19 students who were studying on 12th grade in a social sciences high school in Istanbul in 2015-2016 academic year. This research is a case study which is one of qualitative research techniques. In the study, collecting data by video recording which is one of the data collection techniques with observation was used as well as the written sources about the students’ opinions. Constant comparative method was used in the analysis and interpretation of the data collected by the data collection tools. Firstly, with reference to the modern world examples that could attract the attention of students, encryption was mentioned. The statements related to the activity to be applied were detailed. The type of encryption to be made during the activity was also mentioned and deciphering methods of substitution cipher were addressed. Al-Kindi who used the deciphering for the first time was stated and some cipher samples which were the examples of deciphering done by Al-Kindi with the frequency analysis were also included in the activity. By distributing some worksheets to the students, the activity was applied and then the views of each student were taken in written regarding the activity using the semi-structured form prepared by the researchers. After the application ended, the applicability of the activity was analyzed by examining the worksheets distributed to the students and taking the situations of the students into account during the application. The opinions of the students about the activity were determined by examining the opinion forms taken from the students. As a result of the research, it was concluded that the activity was applicable and appropriate for the 12th grade level. It was also seen that the opinions of the students about the encryption activity were positive. This activity helped students to develop their mathematical consecutive abstraction and generalization skills as well as to develop their prediction skills, The activity also helped the development of the concepts related to permutation and probability and the establishment of a more effective learning field for students by associating Ottoman Turkish to Mathematics that are different disciplines. According to the results obtained from the observations, it was seen that the mathematical thinking skills and the encryption activities made with the Ottoman Turkish increased the interest and motivation of the students.
关键词：Şifreleme; Osmanlı Türkçesi; Osmanlı alfabesi; Matematik
