摘要：Terimler üzerine yapılan araştırmalar bilim tarihi çalışmalarına önemli katkılar sağlamaktadır. Bilindiği gibi yazı dili, bilimin gelişmesinde büyük bir öneme sahiptir ve dil, bilginin edinilmesinde önemli bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Bilimsel kavramlar kişilere göre değişmez, çünkü bilginin sonraki kuşağa aktarılabilmesi için kavramlar üzerinde anlaşmak bir zorunluluktur. Türk bilim tarihine baktığımız zaman tarihi tıp metinlerinin önemli bir yer kapladığını görürüz. Öte yandan tarihi tıp metinleri üzerinde yapılan çalışmalarda karşılaşılan güçlüklerden biri metinlerde geçen tıbbî terimlerin açıklanması konusundadır. Araştırmacıların kolaylıkla ulaşabilecekleri birkaç Osmanlıca sözlük ile yetinmeleri tıbbî terimleri açıklamaya yetmediği bilinmektedir. Tıbbî terimler içinde hastalık adları önemli bir yer kaplamaktadır ve bu terimler sadece Türk terim bilimi için değil tarihsel tıp araştırmaları için de önemlidir. Anadolu’da 14. yüzyıldan itibaren tıp konulu metinlerin arttığı görülmektedir. Klasik tedavi yöntemlerine dayanan ve hastanın hayatını tehlikeye atmamak için yeni tıbbî tedavi ve müdahaleye mesafeli olan, Arap ve Fars kaynaklarını izleyen Osmanlı tıbbı, yeni tedavi yöntemleri ve bilgi arayışında olan Avrupa tıbbına yetişemedi. 19. yüzyılla birlikte Batıya yönelen Osmanlı tıbbı bu sefer tamamen yabancısı olduğu yeni bilgiyi takip edebilmek için Batı dillerini bilhassa Fransızcayı öğrenmeye başladı. İşte başlangıçta Anadolu sahasında, Arap ve Fars kaynaklarından beslenen, tıp metinlerinin yaygınlaşmaya başladığı 14. yüzyıldan Batı modeli ile eğitim veren modern tıp mekteplerinin kurulduğu 19. yüzyıla kadar egemen olan tıp anlayışı klasik Osmanlı tıbbı olarak adlandırılabilir. Bu çalışmada Klasik Osmanlı tıp külliyatı içinden 14. ve 18. yüzyıllar arasında yazılmış telif ve tercüme 21 tıp metninde dikkatimizi çeken hastalık adlarına yer verilecektir. Bu çalışmadaki amacımız Türk terim bilimine ve Türkçenin tarihsel sözvarlığı araştırmalarına katkı sağlamaktır.
其他摘要：Researches on terms provide significant contributions to the studies of the history of science. As is known, the written language has a great importance in the development of science, and language is encountered as an essential element in gaining the knowledge. Scientific concepts do not change according to people, because it is an obligation to agree on terms in order to transfer knowledge to next generations. When we look at the Turkish history of science, we see that historical texts of medicine have a prominent place. On the other hand, one of the difficulties encountered while studying on historical texts of medicine is about explaining medical terms seen in texts. It is known that if researchers try to confine themselves to few Ottoman dictionaries available, this will not be enough for explaining medical terms. In these terms, names of illnesses have an important place and they are not only important for Turkish terminology, but also in historical medical researches. In this research, names of illnesses from copyright and translated 21 medical texts from Classical Ottoman Corpus which were written in 14th and 18th centuries will be given place. Our aim in this study is to make a contribution to Turkish terminology and the researches of historical vocabulary of Turkish language.
关键词：Osmanlı tıbbı; tıp tarihi; terim bilimi; hastalık adları
其他关键词：Ottoman medicine; history of medicine; terminology; names of illnesses
