摘要：Sözlükler, her dilin söz varlığının temel kaynaklarıdır. Bir dilin söz varlığı sözcükler, deyimler, terimler, atasözleri, kalıplaşmış sözler, mecazlar ve yan anlamlar gibi güçlü ve zengin bir kavram dünyasından oluşmaktadır. Söz varlığının niteliğinin zengin olması, dilin kullanım sürecinde ortaya çıkmaktadır. Kullanıldıkça dilde deyimler, mecazlar, yan anlamlar, argo, lehçe, ağız gibi ögeler ortaya çıkmaktadır. Dilin anlam dünyasında oluşan bu zengin karışım da sözlüklere taşınmaktadır. Toplumum duygu ve düşünce dünyasını yansıtan bu zengin karışıma göre sözlükler oluşturulur. Deyim sözlükleri, terim sözlükleri, lehçe sözlükleri, kavram sözlükleri gibi… Sözlüklerin oluşturulmasında dil biliminin bir alt dalı olan sözlük biliminden (lexicologie), yararlanılır. Sözlükler oluşturulurken sözcüklerin kökeni, anlamı, türü, hangi bağlamda kullanıldığı gibi birçok özellikler dikkate alınır. Sözcüklerdeki çok anlamlılık sözlüklerin oluşturulmasında en çok dikkate alınması gereken hususlardan birisidir. Sözcüklerin temel anlamının yanında kazandığı yan anlamlar, mecazlar, deyimleşmeler dilin kavram dünyasını yansıtır. Dilin zenginliğini yansıtan bu durumun sunuluşunda uygun bağlamların oluşturulması gerekir. Bu bağlamların oluşturulmasında edebi metinlerden örnekler alınarak dilin estetik ve kültürel bir öge olduğu sezdirilir. Sözlüklerin temel işlevinden birisi de öğrenme öğretme araçları olmalarıdır. Sözcüklerin anlamının açıklanışında kullanılan ifadeler, anlatım biçimleri öğrenmeyi etkiler. Özellikle okul sözlükleriyle iki dilli sözlüklerde sözcüklerin anlamının açıklanışında kullanılan anlatım biçimleri ve teknikleri öğrenmeyi etkiler.
其他摘要：Dictionaries are basic resources of vocabulary of a language. Vocabulary of a language is made up of rich concepts such as words, idioms, terms, proverbs, stereotyped words, metaphors, and connotations. Rich quality of the vocabulary appears with the use of the language. Elements, such as terms, idioms, metaphors, connotations, dialects, and accents come up through the process of language use. Dictionaries (i.e. dictionary of idioms, dictionary of dialects) are prepared pursuant to this rich composition developed in the world of meanings of a language. Lexicology, which is a sub-branch of linguistics, is interested in development of dictionaries. Many parameters such as origin, meaning, type of a word are considered while preparation of dictionaries. Polysemy is one of the most important points to be considered during development dictionaries. Basic meaning of a word, together with its idioms, connotations, and metaphors has reflections from the conceptual world of a language. Appropriate contexts should be composed to present richness of this world. Samples from literature may be used in composing these contexts. One of main functions of dictionaries is their usage as a teaching-learning material. Statements used for explanation of meanings of words, especially in school and bilingual dictionaries, have effects on learning.
关键词：Sözlük; sözcük anlamı; çok anlamlılık; öğrenme.
