摘要：Sosyoloji 1789 yılında gerçekleşen Fransız ihtilalından sonra Fransa’da, XVIII ve XIX. Yüzyılda da İngiltere, Almanya ve Avrupa’da oluşan sanayi toplumunda gelişen toplumsal sorunları çözmek amacıyla ortaya çıkmıştır. Sosyoloji ilk yıllarda batı’da yaşanan olumsuzluklara karşı reformcu ve düzenleyici bir bilim olarak düşünülmüş, yaşanan sorunları giderecek bir bilim olarak kabul edilmiştir. Hem sosyolojiye hem de sosyolojik çalışmalara o gözle bakılmıştır. Sosyolojinin Osmanlı ve Türkiye’deki durumu da bundan farklı olmamış, Osmanlı’da sosyoloji Batılılaşma politikalarının bir ürünü olarak ortaya çıkmıştır. Osmanlı Devletinin içeride ve dışarıda yaşamış olduğu siyasi, askeri, sosyal, kültürel vb. pek çok alanda yaşadığı sıkıntılar karşısında devlete kurtuluş reçetesi sunacak bir bilim olarak görülmüştür. Sosyolojinin Osmanlı İmparatorluğu’na girişi de böyle bir umut ve beklenti ile olmuştur. Osmanlıda sosyolojinin ders olarak öğretilmesi üniversiteden önce lisede söz konusu olmuş, Ziya Gökalp 1910-1911 yıllarında Selanik’te İttihat ve Terakki okulunda sosyoloji dersi vermiştir. Üniversitede sosyoloji eğitiminin başlangıcı ise 1912’dir. Üniversite bünyesinde sosyolojinin bağımsız bir kürsü/bölüm haline gelmesi ile ilgili kısmi belirsizlikler bulunmakla birlikte 1914 yılı benimsenmiştir. Sosyoloji ilmi doğuşundan çok kısa sonra Osmanlı’ya gelmiş ve dünyada ikinci sosyoloji kürsüsü Osmanlı’da açılmıştır. 4 Kasım 1981’de kabul edilip 6 Kasım 1981’de Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra yürürlüğe giren 2547 sayılı kanunla kurulan Yüksek Öğretim Kurumu (YÖK) ile birlikte sosyoloji bölümleri, 4 anabilim dalı esasına göre örgütlenmeye başlamıştır. Genel Sosyoloji ve Metodoloji, Kurumlar Sosyolojisi, Uygulamalı Sosyoloji ve Sosyometri. Günümüzde sosyoloji eğitimi veren mevcut sosyoloji bölümlerinin çoğunun halen bu esasa göre yapılandıkları görülmektedir. Ülkemizde 1980’lerde 10’u bulmayan sosyoloji bölümlerinin sayısı zamanla hızla artmıştır. YÖK’ün resmi sitesinde yayınladığı 2011 verilerine göre mevcut 102 devlet üniversitesinden 48’inde lisans düzeyinde, 34’ünde yüksek lisans ve 21’inde de doktora düzeyinde sosyoloji eğitimi verilmektedir. Aynı kaynağa göre o tarihte kurulu bulunan 52 vakıf üniversitesinden 10 tanesinde lisans, 6 tanesinde de yüksek lisans seviyesinde sosyoloji eğitimi verilmektedir. 2015 Kasım ayında 193 üniversite bulunmakta, sosyoloji eğitimi yapılan üniversite sayısı da artmış bulunmaktadır. Önceki yıllarda Sosyoloji eğitimi daha ziyade Fen Edebiyat Fakültelerinin Sosyoloji bölümlerinde verilmekteydi. Vakıf Üniversitelerinin bir kısmı bu geleneği devam ettirirken bir kısmında ise sosyoloji eğitimi farklı isimler altındaki fakülteler bünyesinde yapılmıştır. Örnek vermek gerekirse İstanbul Şehir Üniversitesinde İnsan ve Toplum Bilimleri Fakültesi, Koç Üniversitesinde İnsani Bilimler ve Edebiyat Fakültesi çatısı altında verilmektedir. Sabancı Üniversitesi ise Sosyoloji ismini kullanmaksızın Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi bünyesinde interdisipliner bir eğitime yönelmektedir. Söz konusu üniversitelerin lisansüstü eğitiminde de aynı eğilimlerini devam ettirdikleri görülmektedir. Son yıllarda Fen Edebiyat Fakültelerinin Fen Fakültesi ve Edebiyat Fakültesi olarak ikiye ayrılması veya Sosyal bölümlerin Sosyal Bilimler Fakültesi, İnsani Bilimler Fakültesi, Beşeri Bilimler Fakültesi vb. gibi farklı isimler ile açılmasına bağlı olarak Sosyoloji bölümleri de çok farklı fakülte ve eğitim kurumlarında yer almaya başladı. Günümüzde sosyoloji dersleri de sadece sosyoloji bölümlerinde değil, çok farklı fakülte ve yüksek okullarda okutulmaktadır. 2014 eğitim öğretim yılında üniversitelerde Türkçe, İngilizce, 1. ve 2. Öğretim programları dahil 154 ayrı sosyoloji programı yer almaktadır. Bundan ayrı olarak Anadolu Üniversitesi, Atatürk Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesine bağlı açık öğretim Fakültelerinde de Sosyoloji bölümleri bulunmaktadır. Dolayısıyla sosyoloji eğitiminde önemli bir gelişme kaydedilmiştir. Bunun
其他摘要：The study of sociology arose in 1789 in France after the French Revolution and was established to solve the problems of the industrialized world of England, Germany, and Europe in the 18th and 19th centuries. It began as a means to solve societal problems and the ultimate goal was to bring structure and reform to the Western world. Both sociology and sociological studies were accepted as a solution to those problems. The role of Sociology in the Ottoman Empire and Turkey was not much different. Sociology emerged in the Ottoman Empire as a product of Western politics and it was hoped that it would serve as a prescription for salvation from the internal and external struggles the government was having in regards to political, military, social, and cultural issues. It was this hope and these expectations that introduced Sociology into the Ottoman Empire. During the Ottoman Empire, Sociology was first introduced in high schools before it was introduced in universities; the first course was taught by Ziya Gokalp at the Union and Progress school in Selanik from 1910-1911. Universities began offering Sociology as part of their curriculum in 1912. Eventhough, Sociology was an independent study it sheltered different views, it took a couple of years for it to gain popularity and did not truly embrace the concept until 1914. The science of sociology has been credited as a department in universities in Ottoman very soon after its birth, and that department was the second offical one in the world. Gaining acceptance on November 4, 1981 and with the publication of Law No. 2547 in the Government Newspaper on November 6, 1981 the Organization of Higher Learning (YOK) was formed. The organization consisted of four (4) departments: General Sociology and Methodology, Institutional Sociology, Applied Sociology, and Sociometry. This is still found to be the case in modern day sociological education. In Turkey, until 1980’s the number of sociology education was not even 10, however; the number rised later on. According to YOK’s official website as of 2011 Sociology is offered as a major in 103 government universities of which 48 offer it as undergraduate study, 34 offer it as graduate study, and 21 offer it as doctorate study. The website also states that of the existing 52 Charitable Universities Sociology is offered in 10 as undergraduate study and 6 as graduate study. As of 2015 Sociology study is offered in 193 universities total and the number is still rising. In earlier years Sociology education was included in the Faculty of Arts and Sciences sector. Following with tradition most Charitable Universities also provided sociological education under the guise of different names. For example at Istanbul City University it was under Humanities, at Koc University it was under Humanities and Literature, and at Sabanci University it was under Arts and Social Sciences. The universities all had a tendency to include some form of societal studies in the postgraduate curriculum. In more recent years the university faculties have been
