زمینه و هدف: سالانه هزاران نفر جان خود را در اثر حوادث رانندگی ازدستداده یا دچار صدمات جبرانناپذیری میشوند. بخش قابل توجهی از تصادفات رانندگی، ناشی از اشتباه رانندگانی است که تطابق لازم با شغل را نداشتهاند. مطالعات نشان میدهد در صورت یکسان بودن شرایط، درصد کمی از افراد با احتمال بیشتری دچار حادثه میشوند و بهعبارتدیگر مستعد حادثه میباشند. هدف از این مطالعه تعیین ارتباط میان استعداد حادثهپذیری و ویژگیهای شخصیتی در رانندگان اتوبوس میباشد. روش بررسی: این مطالعه مقطعی در زمستان سال 1394 بهمنظور تعیین ارتباط ویژگیهای دموگرافیک و شخصیتی رانندگان اتوبوس با استعداد حادثهپذیری آنها انجام شده است. در این مطالعه بهمنظور سنجش ویژگیهای شخصیتی، شناختی از پرسشنامه NEO استفاده گردید. مهمترین خطاهای شغل رانندگی از مطالعات گذشته استخراج گردید و بهمنظور ثبت خطاهای رانندگان از سرعت و شتاب سنج GPS و ضبط تصاویر با دوربین از زوایای مختلفی بهرهگیری شد. نمونههای موردبررسی از رانندگان یک شرکت حمل و نقل بینشهری که از بسیاری از جنبهها با یکدیگر شباهت داشتند انتخاب شدند. بهمنظور تحت کنترل قرار دادن پارامترهای محیطی، کلیه نمونهها در ساعات مشخصی از روزهای هفته که شرایط ترافیکی و آب و هوایی مشابهی داشتند در طول یک دوره 20 روزه جمعآوری گردید. بهمنظور بررسی ارتباط میان پارامترها از آزمون آماری غیر پارامتریک Spearman و نرمافزار SPSS نسخه 19 بهرهگیری شد. یافتهها: نتایج امتیازات کسبشده توسط رانندگان در عاملهای پنجگانه شخصیتی پرسشنامه NEO، نشان داد که از لحاظ عامل روان رنجوری، برونگرایی، تمایل به کسب تجربیات تازه، توافق پذیری و مسئولیتپذیری به ترتیب 72%، 33%، 69%، 41% و 100% رانندگان در سطح اول یعنی امتیاز بین24-12 قرار دارند و 27%، 66%، 30%، 58% در سطح متوسط یعنی بازه 48-24 قرار دارند. نتایج آزمونهای همبستگی میان تعداد خطای رانندگان با صفات پنجگانه شخصیتی دارای ارتباط معنادار بود (05/0>P). نتیجهگیری: رابطه همبستگی میان تعداد خطاهای هر یک از رانندگان با امتیاز کسبشده در پرسشنامه شخصیتی NEO نشان میدهد استفاده از این پرسشنامه میتواند در شناسایی رانندگان مستعد حادثه، بهخصوص در مواقعی که دادههای تاریخی مربوط به حوادث این رانندگان وجود ندارد، مؤثر باشد. |
Background and aims: Thousands of people die in road crashes each year and several hundred thousand are disabled, as a result of road traffic accidents. Counts of fatal accidents were caused by drivers who are not comply with their jobs. Studies indicated that small percentage of people are more likely to have accidents in a similar situation, whom named as accident-prone drivers. This study aims to determine the effects of personality and demographic characteristics on accident proneness of Iranian bus drivers.
Methods: This cross-sectional study conducted in the winter of 2016, in order to identify the relationship between driver’s personality and demographic characteristics with accident proneness. To obtain demographic and personality characteristics, NEO questionnaires was used. All samples were selected through drivers of a transportation company with similar work schedule. In order to control environmental parameters all sample were collected during certain hours of the day with similar traffic and weather conditions, during 20 days. To investigate the relationship between parameters, spearman as a non-parametric statistical tests was used by SPSS version 19.
Results: Statistical analysis result indicated that in terms of personality neuroticism, extraversion, desire for new experiences, agreeableness, 72%, 33%, 69%, 41% and 100% of drivers were placed between 12-24, respectively, and 27%, 66%, 30%, 58% of them were categorized in the intermediate range 24 to 48. Results indicated significant correlation between the number of driver’s errors and each of the five measured personality inventory (P <0.05).
Conclusion: The number of driver’s errors and NEO questionnaire score correlation indicated that use of this questionnaire provide a great opportunity to identify accident-prone drivers, especially when historical data is not available.