زمینه و هدف: تامین روشنایی مطلوب در محیط زندگی و کار جهت نمایان ساختن اشیاء و افزایش قدرت تمیز جزئیات و نیز پیشگیری از خستگی دیداری و خیرگی ضروری می‌باشد
. بالا بودن میزان شدت روشنایی ناشی از منابع طبیعی و یا مصنوعی در برخی مشاغل می‌تواند به عنوان یک عامل زیان آور فیزیکی محسوب گردد. لذا این مطالعه با هدف بررسی اثرات سوء ناشی از مواجهه با میزان روشنایی با شدت بالا بر روی شاخص‌های اسپرم موش سوری انجام پذیرفت.
روش بررسی: موش‌های سوری در دو گروه مواجهه (6=
n؛ در معرض مواجهه با روشنایی با شدت 1000 لوکس طی 5 روز 8 ساعته) و شاهد (6=
n؛ با شرایط مشابه ولی بدون مواجهه) بررسی گردیدند. در پایان سناریوی مواجهه، پس از بیهوشی حیوانات هر گروه با تزریق کتامین و زایلازین، ناحیه دم اپیدیدیم بیضه‌ها استخراج و جهت بررسی اسپرموگرام در محیط کشت ترکیبی قرار گرفتند. سپس ضمن تهیه قالب‌های پارافینی و برش‌های 5 میکرونی، سایرآزمایشات مربوط به شاخص‌های بافتی بر روی نمونه بیضه انجام شد. همچنین توسط میکروسکوپ نوری و با بزرگ نمایی 400 شمارش سلولهای اسپرماتوگونی، اسپرماتوسیت، اسپرماتید و اسپرم انجام گرفت. میانگین سه بار تکرار درون گروهی داده ها با سطح معنی داری 05/0 گزارش گردیدند. داده‌ها با استفاده از آزمون آنالیز واریانس یکطرفه و متعاقب آن، آزمون تعقیبی توکی تجزیه و تحلیل گردیدند.
یافتهها: اختلاف معنی داری در درصد تحرک کل اسپرم بین دو گروه (مواجهه: 96/0±7/60؛ شاهد: 02/1±4/72)، درصد مورفولوژی طبیعی اسپرم بین دو گروه (مواجهه: 58/3±50/45؛ شاهد: 6/1±35/73)، درصد زنده ماندن اسپرم بین دو گروه (مواجهه: 44/1±68/58؛ شاهد: 65/1±36/74)، و قطر داخلی لوله های اسپرم ساز بین دو گروه (مورد: 79/1±11/97؛ شاهد:02/1±82/66 میکرومتر) وجود داشت (05/0
P<)؛ در حالیکه، اختلاف معنی داری در تعداد اسپرم برحسب میلیون بین دو گروه (مواجهه: 11/1±11/4؛ شاهد: 09/0±51/4) و قطر خارجی لوله‌های اسپرم ساز بین دو گروه (مواجهه: 95/1±27/160؛ شاهد: 33/1±89/161 میکرومتر) مشاهده نشد (05/0
P>). تخریب بافتی، وجود بی نظمی، درهم تنیدگی و غیر نرمال بودن، بهم ریختگی نظم سلولهای اسپرماتوژن و تخلیه بخش میانی لوله‌های اسپرم ساز در گروه مواجهه در مقایسه با گروه کنترل مشاهده شد.
نتیجه گیری:مطابق یافته‌های پژوهش حاضر، مواجهه با روشنایی با شدت 1000 لوکس سبب کاهش در تحرک کل، درصد مورفولوژی طبیعی و درصد زنده ماندن اسپرم‌ها شد که انتظار می رود این مقدار کاهش با گذشت زمان امکان ایجاد درجات مختلفی از ناباروری با فاکتور مردانه را افزایش دهد. همچنین افزایش در قطر داخلی لوله‌های اسپرم ساز ناشی از مواجهه با روشنایی 1000 لوکسی مشاهده گردید که حاکی از تمایز و مرگ سلولی در تعداد زیادی از سلولهای زایای رده‌های مختلف می‌باشد. باتوجه به اینکه مطالعات عمدتا بر شدت‌های پایین تر نور مرئی تمرکز داشته اند، به منظور نتیجه‌گیری قطعی لازم است مطالعات جامع‌تر بر گونه‌های حیوانی مختلف و در صورت امکان بر اسپرم‌های انسانی انجام شود. از انجائیکه امروزه در مشاغل دقیق و نوبت کار مواجهه افراد با تابش‌های شدت بالا اتفاق می‌افتد، توصیه می‌شود به منظور پیشگیری از اثرات سوء احتمالی مواجهه با روشنایی شدت بالا، اقدامات کنترلی مقتضی در محیط‌های کاری انجام گیرد.
其他摘要：Background and aims: High light level of natural or artificial sources in some workplaces may be considered as a hazardous physical agent. The present study aimed to assess the effect of light level of 1000 lux on sperm parameters in mice.
Methods: The subjects were assessed in two group including 1. Exposed (n= 6; exposed to light level of 1000 lux during 5 eight-hour days), 2. Unexposed or control (n= 6; similar condition, but without exposure). At the end of the exposure scenario, first they were anesthetized intramuscularly with ketamine and xylazine, then Testicular Extract was done and to study spermogram, samples which were putted in culture medium. Finally, Paraffin molds and 5-micron slices were provided and all tests related to tissue index were performed on the samples. The mean three-time intra-group replication of the data with a significant level of 0.05 was reported. Data were analyzed by one-way ANOVA and Tukey's post hoc tests.
Results: There was a significant difference in total sperm motility between two groups (exposed: 60.7% ± 0.96; control: 72.4 %± 1.02), percentage of sperms with normal morphology (exposed: 45.5 ± 3.85; control: 73.35 ± 1.6), percentage of survival of sperm (exposed: 58.68 ± 1.44; control: 74.36 ± 1.65), and internal diameter of the spermatozoa tubes (exposed: 97.11 μm ± 1.79; control: 66.82 μm ± 1.22) (P <0.05). No significant difference in the number of sperm in millions (exposed: 11.11 ± 1.11; control: 4.51 ± 0.09) and external diameter of the spermatozoa tubes (exposed: 160.27 μm ± 1.95; control: 161.89 ± 1.33 μm) was observed between the two groups (P> 0.05).
Conclusion: According to our findings, exposure to the light level of 1000 lux may reduce total motility, natural morphology percentage and survival rate of sperms, which is expected to increase with the possibility of different degrees of infertility with male factor over time. There was also an increase in the internal diameter of the sperm membranes due to the exposure to 1000 lux, indicating cell differentiation and death in a large number of different germ cells.
关键词：شدت روشنایی بالا; شاخص‌های اسپرم; ویژگی ریخت شناسی; موش سوری.其他关键词：High light level; sperm index; morphological characteristics; mice.
