摘要：İnsan iskelet kalıntılarının çalışılması eski popülasyonların demografik, sağlık ve yaşam koşullarının anlaşılmasında büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmanın amacı Yalova’daki Havuzdere mezarlık alanından çıkarılan insan iskelet kalıntılarının paleoantropolojik açıdan değerlendirilmesidir. Havuzdere arkeolojik alanı Türkiye’nin kuzeybatı kıyılarında bulunmakta ve 15. yüzyıla tarihlendirilmektedir. Kazı süresince 305 mezar bulunmuş ve 352 iskelet (121 erişkin altı, 135 erkek, 95 kadın ve 1 cinsiyeti bilinmeyen birey) gün ışığına çıkartılmıştır. Yaş hesaplamaları dental analiz, epifiz kapanması ve symphysis pubis kullanılarak, cinsiyet belirlemeleri makroskobik ve metrik analizlerle (Ubelaker, 1978; WEA, 1980; Özer, 1999), boy hesaplamaları Trotter ve Gleser (1958) ve Sağır (2000) formülleriyle yapılmıştır. Sonuçlar göstermektedir ki, Havuzdere buluntu yeri çoğunlukla genç bireylerden oluşmaktadır. Erişkin iskeletlerinin ortalama yaşı 35,27 yıl olarak bulunmuştur ki, Anadolu Ortaçağı yaşam uzunluğu ortalamasının altındadır. İlaveten, kafatası ve vücut iskeletlerinde çeşitli patolojik lezyonlar (diş patolojileri, cribra orbitalia, porotic hyperostosis, travma, osteofit vb.) teşhis edilmiştir. Havuzdere sakinlerinin bu verileri Ortaçağ’da yaşam uzunluğu, çocuk ölümlülüğü ve sağlık durumları hakkında ilave bilgiler vermektedir.
其他摘要：Studies on human skeletal remains provide important information to understand the demographic and health structure, and living conditions of the past populations. The aim of the present study is to conduct paleoanthropological examination of human skeletal remains from Havuzdere graves in Yalova. The Havuzdere archaeological site located in the North-West coast of the Turkey and dated to Medieval Period, 15th century. During excavations 305 graves found and 352 skeletons (121 sub-adult, 135 males, 95 females, 1 sex unknown) were unearthed. Age estimated using dental analyses, epiphyseal closure and symphysis pubis, sex determined using macroscopic and metric analyses (Ubelaker, 1978; WEA, 1980; Özer, 1999), and height estimated using Trotter and Gleser (1958) and Sağır (2000) formulas. Results showed that Havuzdere site contains dominantly young people remains. The mean age of the adult skeletons was found to be 35.27 years, which is lower than the mean Anatolian Medieval longevity. Furthermore, various pathological lesions from cranial and post cranial remains (dental pathology, cribra orbitalia, porotic hyperostosis, trauma, osteofit etc.) were diagnosed. Present results contribute additional information towards understanding the state of longevity, child mortality and health conditions associated with Medieval Period of Havuzdere inhabitants.
