期刊名称：Sztuka Edycji. Studia Tekstologiczne i Edytorskie
印刷版ISSN：2084-7963
电子版ISSN：2391-7903
出版年度：2017
卷号：12
期号：2
页码：43-52
DOI：10.12775/SE.2017.0018
出版社：Uniwersytet Mikołaja Kopernika
摘要：W artykule podjęto próbę analizy różnego rodzaju objaśnień i przypisów stosowanych w okresie dziesięciolecia powojennego 1944–1956 w różnych publikacjach (literackich, naukowych), ale i różnych wydawnictwach (prasowych, książkowych). W każdym przypadku przedmiotem opisu są cele i zadania stosowanych przypisów, w okresie, o którym mowa, realizują one bowiem funkcje dalece wykraczające poza ich podstawową rolę informacyjną. Ich obecność (albo i nieobecność) jest już nacechowana znaczeniowo, natomiast możliwości ich stosowania i wykorzystywania do realizacji różnych celów zależą też od dynamiki zmian społeczno-politycznych opisywanego dziesięciolecia powojennego (a więc pewnych faz tego okresu). Przedmiotem zainteresowania są więc np. różnego rodzaju noty i przypisy, którymi redakcje czasopism opatrują publikacje tekstów literackich w pierwszych miesiącach i latach po zakończeniu wojny. Poza informacjami czysto wydawniczymi czy biograficznymi owe dopiski realizują w tym czasie dodatkowe zadania kreacyjne – w sytuacji rażącego braku publikacji książkowych gromadzone w notach i przypisach różne fakty, dane, opisy mają kreować obraz odradzającej się po wojnie literatury i życia literackiego, dawać wyobrażenie o jej obecnym stanie, ale i jej rozwojowych możliwościach. Z kolei sposoby stosowania przypisów w pracach naukowych (czy uchodzących w tamtych latach za naukowe), z jednej strony sprowadzające się do znacznego ich ograniczenia, z drugiej – ukazujące bardzo wąski krąg możliwych zapożyczeń i odwołań, pokazują mechanizmy wykorzystywania przypisów w doraźnej walce politycznej (np. w walce z tzw. burżuazyjnym literaturoznawstwem). Niestety podobne zjawiska (wykorzystywania objaśnień i przypisów do celów politycznych) można też zaobserwować w obszarze prac edytorskich i wydawnictw książkowych (zwłaszcza zbiorowych) – tę problematykę podejmuje właśnie prezentowany artykuł.
其他摘要：The article attempts to analyze various types of explanations and footnotes used during the post-war decade of 1944–1956 in various publications (literary, scientific), also in different publishing institutions (press, books). In each case, the subject of study are the roles and functions of the footnotes used, in the period of interest, since their purpose goes far beyond the basic informative functions. Their presence (or absence) alone has significance with reference to meaning, whereas the possibilities of using and utilizing them for realizing various goals depend on the dynamics of socio 51 political changes taking place in the described post-war decade (which means certain stages within that period). The topic of interest are thus, for instance, various notes and footnotes, used by editorial teams alongside literary texts during the first months and years after the end of war. Apart from purely editorial or biographical data, they additionally perform tasks related to creation – in the situation of glaring lack of book publications, the facts, data and descriptions included in notes and footnotes are meant to create the image of literature and literary life reviving after the war, and to indicate its current state, as well as development possibilities.
关键词：dziesięciolecie powojenne (1944–1956);objaśnienia i przypisy w tużpowojennej prasie społeczno-literackiej;przypisy w „nowym literaturoznawstwie”
其他关键词：post-war decade (1944–1956);explanations and footnotes in after-war socio-literary press;footnotes in “new literary studies”
