摘要：این مقاله به بررسی رابطه میان احساس مسؤولیت فردی و اجتماعی، اعتماد اجتماعی و رفتارهای دیگرخواهانه در میان نوجوانان 19-15 ساله ساکن شیراز پرداخته است. نمونه تحقیق شامل 391 نفر از نوجوانان بوده که به پرسشنامه پاسخ داده‌اند. سنجه‌های تحقیق پس از بررسی اعتبار صوری بر اساس آلفای کرونباخ ارزیابی پایایی شدند. مسؤولیت پذیری فردی و اجتماعی به ترتیب با آلفای 71/0 و 72/0 و اعتماد اجتماعی با سه بعد صراحت و صداقت، قابل اعتماد بودن و رفتارهای مبتنی بر اعتماد، به ترتیب با آلفای 72/0، 6/0 و 6/0 اندازه‌گیری شده‌اند. نتایچ تحقیق نشان می‌دهد که بیش از نیمی از نوجوانان حداقل در سطح متوسط احساس مسؤولیت پذیری فردی و اجتماعی داشته و در حد متوسطی نیز واجد اعتماد اجتماعی بوده‌اند. اکثر آنها در حد متوسطی رفتارهای دیگرخواهانه انجام می‌دهند، اما 7/12 درصد رفتارهای نوع‌دوستانه کمی انجام می‌دهند. نتایج استنباطی نشان می‌دهد که مسؤولیت پذیری فردی با اعتماد اجتماعی (332/0= r )، اعتماد به گروه‌ها (266/0= r ) و دیگرخواهی(204/0= r ) رابطه مثبت و معناداری دارد اما مسؤولیت پذیری اجتماعی با اعتماد رابطه منفی معنادار (304/0-= (r داشته، با دیگرخواهی رابطه معناداری ندارد. متغیر اعتماد اجتماعی نیز با دیگرخواهی رابطه معناداری دارد (244/0= r ). نتایج تحقیق در کل نشان می‌دهد که اولا این سه متغیر با هم رابطه داشته و یکدیگر را تقویت می‌کنند. بنابراین، باید به ارتقای اعتماد عمومی در جامعه اهمیت داده شود تا رفتارهای دیگرخواهانه که ضامن ایجاد جامعه‌ای عادلانه است، افزایش یابد و ثانیاً رواج صداقت و صراحت در روابط اجتماعی می‌تواند علاوه بر افزایش سرمایه اجتماعی بر میزان مسؤولیت پذیری و رفتارهای مبتنی بر اعتماد کمک کند. بنابراین، باید در جهت تقویت این گونه ارزش‌ها کوشید.
